CHỚM NỞ HỆ SINH THÁI KINH TẾ THỂ THAO
Theo dữ liệu năm 2024 của Metric.vn, doanh số bán các sản phẩm chứa từ khóa "pickleball" trên 4 sàn thương mại điện tử lớn (Shopee, TikTok Shop, Lazada và Tiki) đã đạt 271,9 tỉ đồng. Đáng chú ý, chỉ riêng quý 1/2025, con số này đã vọt lên 228,7 tỉ đồng, gần bằng cả năm trước đó. Những mặt hàng bán chạy nhất gồm vợt, bóng thi đấu, giày chuyên dụng, ba lô và trang phục pickleball.
Ông Hoàng (45 tuổi, ngụ Gia Lai) cũng đầu tư khá nhiều cho đam mê chạy bộ. "Mỗi năm, tôi chi khoảng 30 triệu đồng để mua giày, các loại thực phẩm bổ sung như gel dinh dưỡng, gói nước điện giải... Đó là còn chưa kể các khoản chi phí mua áo bib, ăn ở, đi lại khi tham gia các giải marathon ở nhiều địa phương trên cả nước như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa… Ước tính, mỗi năm tôi tốn gần 100 triệu đồng, khoản tiền không nhỏ nhưng xứng đáng khi tôi cải thiện được sức khỏe, có nhiều trải nghiệm đáng giá", ông nói. Tương tự, những người chơi các môn thể thao khác như bóng đá, cầu lông, tennis… cũng chi nhiều tiền để thỏa đam mê cũng như rèn luyện sức khỏe.
Một giải triathlon (3 môn phối hợp: chạy bộ, bơi và đạp xe) ở Đà Nẵng thu hút hàng nghìn người tham dự
ẢNH: HUY ĐẠT
Đó là lý do nhiều cơ quan, tổ chức lấn sân sang mảng tổ chức giải đấu bóng đá, pickleball, chạy bộ cho cộng đồng. Dù đây không phải lĩnh vực sở trường, các đơn vị này vẫn có thể kiếm lợi nhuận, thu về hàng tỉ đồng từ việc bán suất thi đấu, tiền quảng cáo… Không ít thương hiệu thể thao nội địa cũng bắt đầu sản xuất các mặt hàng đa dạng hơn, từ bóng đá, cầu lông cho đến chạy bộ, pickleball. Đồng thời, nhiều "ông lớn" trong ngành thể thao cũng mở cửa hàng ở VN, thu hút nhiều khách hàng bất chấp sản phẩm có giá trị cao, từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng.
Nhiều người chơi phong trào cũng tận dụng cơ hội để trở thành KOL (người có ảnh hưởng trong lĩnh vực nhất định), KOC (người tiêu dùng có sức ảnh hưởng trên thị trường). Họ sử dụng sản phẩm như giày dép, vợt, dụng cụ thi đấu, thực phẩm bổ sung… rồi đưa ra các đánh giá để nhận thù lao, hoa hồng. Họ tự xây dựng một "hệ sinh thái" từ những trải nghiệm của riêng mình: vừa chi tiền, vừa tạo giá trị thương mại.
Pickleball là một trong những môn thể thao phát triển nhanh nhất, tạo “cơn sốt” trên các sàn thương mại điện tử
ẢNH: NHẬT THỊNH
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC
Những con số thống kê vừa nêu cho thấy người Việt đang ngày càng quan tâm đến sức khỏe và sẵn sàng chi tiền để đầu tư. Đây chính là nền tảng để thể thao quần chúng trở thành ngành "công nghiệp" mang lại lợi nhuận lớn hơn nữa trong tương lai gần. Một ngân hàng có thể chi hàng chục tỉ đồng tài trợ cho một giải chạy lớn để tiếp cận trực tiếp với hàng chục nghìn khách hàng tiềm năng. Một thương hiệu đồ thể thao nội địa không chỉ đồng hành với VĐV chuyên nghiệp mà còn sẵn sàng hợp tác cùng VĐV phong trào để xây dựng hình ảnh gần gũi với khách hàng, từ đó đẩy mạnh doanh thu. Khi ấy, dòng tiền được luân chuyển liên tục giữa VĐV, đơn vị tổ chức và doanh nghiệp, góp phần phát triển nền kinh tế.
Rõ ràng thể thao quần chúng đang mở ra "mỏ vàng" mới cho thị trường VN. Các thương hiệu thể thao, đơn vị tổ chức sự kiện, nhà đầu tư đều nhìn thấy cơ hội. Nhưng đi kèm với đó là thách thức về chất lượng dịch vụ và sự chuyên nghiệp. Một số giải chạy từng bị chỉ trích vì khâu tổ chức không tốt, gây ùn tắc giao thông hoặc không đảm bảo an toàn cho VĐV. Trong khi đó, các sân chơi pickleball mọc lên ồ ạt nhưng nhiều nơi không đạt tiêu chuẩn; không ít sân bóng đá, tennis… không bảo dưỡng thường xuyên, dẫn đến việc xuống cấp, dễ gây ra chấn thương cho VĐV. Đó cũng là những lý do khiến kinh tế thể thao quần chúng ở VN chưa được khai thác hết tiềm năng, dù nhu cầu của người dân vẫn đang rất lớn.
Để phát triển bền vững, thể thao quần chúng cần những bước đi chuyên nghiệp hơn. Các giải chạy, giải pickleball hay bóng đá phong trào chỉ có thể giữ chân người tham gia nếu được tổ chức bài bản, đảm bảo chất lượng dịch vụ, an toàn và trải nghiệm trọn vẹn. Bên cạnh đó, chính sách từ các cơ quan quản lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hạ tầng, quy hoạch sân bãi và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dài hạn thay vì chạy theo phong trào. Đó là những điều chúng ta cần chú trọng cải thiện.
Ở góc nhìn rộng hơn, việc người Việt chi tiền ngày càng nhiều cho thể thao không chỉ phản ánh mức sống đang tăng, mà còn cho thấy sự thay đổi rằng thể thao không chỉ có chuyên nghiệp, không còn là phần phụ mà đã là một phần thiết yếu của đời sống. Đồng thời, nền tảng thể thao quần chúng vững mạnh cũng là "bệ phóng" để thể thao chuyên nghiệp phát triển, hướng đến việc chinh phục những thành tích cao ở các giải đấu lớn trong khu vực, châu lục, thế giới như SEA Games, ASIAD hay Olympic.
Chưa dừng lại, phong trào thể thao quần chúng phát triển mở ra rất nhiều dư địa để khai thác kinh tế. Giờ đây, kinh doanh thể thao từ cộng đồng không chỉ có những mảng truyền thống như buôn bán quần áo, cung cấp sân bãi mà còn nhiều loại hình dịch vụ mới mẻ, phù hợp với thị trường nhờ sự nhạy bén của các doanh nhân, nhà khởi nghiệp. Tuy nhiên, nền kinh tế thể thao ở VN vẫn chưa phát triển đúng với tiềm năng vốn có, vẫn còn có thể bùng nổ hơn nữa, mang đến cơ hội kiếm tiền cho rất nhiều người. (còn tiếp)
