"Không gian sống thứ hai” của người Việt
Tại sự kiện Internet Day 2025 sáng 17/12 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long dẫn các số liệu cho thấy Internet Việt Nam ngày càng được cải thiện rõ rệt và tiệm cận nhiều nước phát triển sau ba thập kỷ phát triển.
Theo các báo cáo, Việt Nam đứng thứ 10 toàn cầu về tốc độ Internet băng rộng cố định và thứ 15 về tốc độ Internet di động băng rộng.
Mạng 5G được thương mại hóa tại Việt Nam từ tháng 10/2024. Sau hơn một năm, 5G đã phủ sóng khoảng 59% dân số, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế số, chính phủ số và xã hội số, theo Thứ trưởng.
“Chúng ta đã đạt được độ phủ hạ tầng rộng khắp, hạ tầng ngày càng hiện đại, mức độ tham gia của xã hội vào môi trường số ngày càng sâu, chất lượng Internet được cải thiện rõ rệt”, Thứ trưởng Phạm Đức Long đánh giá.
Bổ sung thêm thông tin về bức tranh Internet trong nước, ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam (VIA), cho biết, từ khi chính thức kết nối Internet (19/11/1997) đến nay, cả nước đã có gần 80 triệu người dùng Internet.
Trung bình người Việt dành khoảng 7 tiếng mỗi ngày trên mạng để học tập, làm việc và tương tác. Internet không chỉ là công cụ mà đã trở thành “không gian sống thứ hai” của nhiều người Việt.
Tại Đông Nam Á, theo ông Filip Graovac, Phó trưởng đại diện Văn phòng Quỹ châu Á (TAF) tại Việt Nam, đây là quê hương của 460 triệu người dùng Internet và cứ 5 người lại có 3 người mua sắm trực tuyến, thanh toán số chiếm hơn 60% trong giao dịch. 80% doanh nghiệp siêu nhỏ, vừa và nhỏ xem nền tảng trực tuyến là thiết yếu, 1 trong 5 dựa vào nền tảng để tiếp cận khách hàng.
Internet phải an toàn hơn
Thứ trưởng Phạm Đức Long chỉ ra Internet Việt Nam đang dịch chuyển theo các xu hướng gắn chặt với thực tiễn phát triển.
Đó là từ phát triển chủ yếu dựa vào tự điều chỉnh của các chủ thể sang quản trị bằng thể chế, pháp luật và chuẩn mức rõ ràng hơn; từ không gian truyền tải thông tin sang định hình hành vi và quyết định xã hội; từ khai thác dữ liệu phân tán sang cách tiếp cận coi dữ liệu là nguồn lực phát triển quan trọng, cần được quản trị và sử dụng có trách nhiệm...
Nhìn nhận Internet như một phần không thể tách rời của đời sống kinh tế, xã hội, Thứ trưởng khẳng định để phát triển bền vững, trước hết, Internet phải là Internet của niềm tin.
“Đó là niềm tin giữa con người với con người trong môi trường số; là niềm tin của toàn bộ hệ sinh thái số, nơi các nền tảng công nghệ, dữ liệu và cộng đồng cùng vận hành và cùng tạo ra giá trị”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nhấn mạnh.
“Internet phải an toàn hơn” (Internet must be safer) là chủ đề chính của Internet Day năm nay. Ông Vũ Hoàng Liên cho rằng vấn đề này đòi hỏi cả xã hội chung tay giải quyết, đó là kiến tạo không gian số đáng tin cậy.
Theo Chủ tịch VIA, nhiều người trở thành nạn nhân của lừa đảo trực tuyến khi bị đánh vào điểm yếu cốt tử là niềm tin và đánh mất niềm tin vào không gian số.
Ranh giới giữa “thật” và “giả” ngày càng mong manh với sự xuất hiện của những công nghệ như AI, deepfake.
Khi niềm tin số mất đi, người dùng ngần ngại nhấp chuột, doanh nghiệp e dè chuyển đổi số, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu tăng trưởng hai con số vào năm 2030.
Đây cũng là nhận định của ông Filip Graovac. Ông khẳng định niềm tin số không còn là một lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp tiếp cận thị trường và tăng khả năng chống chịu rủi ro.
Xây dựng Internet an toàn hơn không chỉ là trách nhiệm của một cá nhân, tổ chức riêng lẻ. Ông đề xuất Chính phủ tăng cường khung pháp lý, chính sách để hỗ trợ khu vực doanh nghiệp siêu nhỏ, SME để xây dựng niềm tin số; củng cố quan hệ hợp tác công tư phát triển các giải pháp đổi mới sáng tạo, chương trình đào tạo hướng đến SME; khuyến khích học tập không ngừng để đối phó với các mối đe dọa kỹ thuật số; đưa niềm tin số vào văn hóa kinh doanh như một ưu tiên chiến lược.
Dưới góc độ đơn vị cung cấp giải pháp bảo mật cá nhân, ông Nguyễn Hữu Cường, Quản lý sản phẩm an toàn thông tin cá nhân, VNPT Cyber Immunity chia sẻ kinh nghiệm nâng cao nhận thức cho đội ngũ nhân viên nhằm bảo vệ an toàn cho khách hàng tốt hơn.
Các biện pháp bao gồm đào tạo nhận thức an toàn thông tin cho nhân viên mới; đào tạo nhắc lại cho nhân viên theo mỗi quý và thực hành phishing nội bộ.
Dẫn hai trường hợp nạn nhân bị lừa đảo nhưng kịp thời được người dân ngăn chặn, ông kêu gọi các đơn vị cung cấp dịch vụ ngân hàng, mạng xã hội, nền tảng xây dựng các hệ thống tự động cảnh báo hành vi bất thường, tăng cường hiệu quả so với xác định thủ công.
