Nhiều thượng nghị sĩ Mỹ chỉ trích cách tiếp cận của Tổng thống Donald Trump trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh Ukraine - Nga cho biết, họ đã trao đổi với Ngoại trưởng Marco Rubio và được ông nói rằng văn kiện hòa bình mà Nhà Trắng đang gây sức ép buộc Kiev chấp nhận thực chất là “danh sách mong muốn của Nga”, chứ không phải kế hoạch của Mỹ.
Tuy nhiên, tối 22/11 ông Rubio nhanh chóng phủ nhận thông tin này. Trên mạng xã hội, ông khẳng định đề xuất hòa bình là “tài liệu do Mỹ soạn thảo”, được dùng làm “khung mạnh mẽ cho quá trình đàm phán tiếp theo” và có tham khảo ý kiến từ cả Nga lẫn Ukraine.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tommy Pigott gọi cáo buộc là “sai trắng trợn”, khẳng định kế hoạch được Mỹ soạn thảo với ý kiến đóng góp từ cả hai phía giao tranh.
Kế hoạch gồm 28 điểm được cho là bản soạn thảo giữa chính quyền Trump và Điện Kremlin mà không có sự tham gia của Kiev. Tài liệu đáp ứng nhiều yêu cầu của Moskva - bao gồm việc Ukraine phải từ bỏ các vùng lãnh thổ quan trọng - những điều mà Tổng thống Volodymyr Zelensky nhiều lần từ chối trước đây. Ông Trump muốn Ukraine đưa ra quyết định vào cuối tuần tới.
Nhiều thượng nghị sĩ lên tiếng phản đối mạnh mẽ, nói kế hoạch này gửi tín hiệu nguy hiểm tới các quốc gia khác. Thượng nghị sĩ độc lập Angus King phát biểu tại Diễn đàn An ninh Quốc tế Halifax ở Canada rằng đây chỉ là hành động “xoa dịu” tương tự Hiệp ước Munich năm 1938.
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen cho biết ông Rubio đang trên đường tới Geneva để tham dự vòng tham vấn với phía châu Âu và Ukraine. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Rounds, người cũng nhận liên lạc từ ông Rubio, nói văn bản mà họ thấy “không phải đề xuất của Mỹ”, thậm chí “trông như được viết bằng tiếng Nga”.
Thượng nghị sĩ Thom Tillis (Cộng hòa) cho rằng lãnh đạo đảng Mitch McConnell “chỉ trích chưa đủ mạnh”, và cảnh báo Washington không được làm điều gì khiến Nga cảm thấy mình giành thắng lợi.
Phía Nga trước đó hoan nghênh đề xuất vào tối 21/11, nói tài liệu “có thể là nền tảng cho một thỏa thuận hòa bình cuối cùng”, nếu Mỹ thuyết phục được Ukraine và các đồng minh châu Âu của họ.
Tổng thống Zelensky, trong bài phát biểu cùng ngày, không bác bỏ thẳng thừng nhưng nhấn mạnh rằng Ukraine phải được đối xử công bằng và sẽ “làm việc bình tĩnh” với Washington cùng các đối tác trong “một trong những thời điểm khó khăn nhất của lịch sử đất nước”.
