Nếu phải chọn ra một trong những bộ phim truyền hình kinh điển nhất gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ 8x, 9x, thì chắc chắn Hoàn Châu Cách Cách sẽ đứng đầu danh sách. Bộ phim của Quỳnh Dao không chỉ đưa tên tuổi Triệu Vy, Lâm Tâm Như, Tô Hữu Bằng, Châu Kiệt… lên hàng ngôi sao hạng A, mà còn trở thành hiện tượng văn hóa xuyên suốt châu Á suốt cuối thập niên 1990.
Tuy nhiên, khi nhìn lại với con mắt của người trưởng thành, khán giả dễ bật cười vì có quá nhiều chi tiết… vô lý đến mức phi lý. Trong đó, đáng chú ý nhất chính là sự tồn tại của những "nhân vật bất tử" -những con người tưởng như chỉ cần phạm một sai lầm nhỏ cũng đủ bị tước mạng sống, nhưng bằng cách nào đó vẫn sống khỏe, sống vui và thậm chí còn được tha thứ hết lần này đến lần khác.
Tiểu Yến Tử - biểu tượng "bất tử" số 1
Không cần bàn cãi, nhân vật "bất tử" nhất trong Hoàn Châu Cách Cách chính là Tiểu Yến Tử, do Triệu Vy thủ vai. Cô vốn chỉ là một cô gái giang hồ, nghèo khổ, lưu lạc khắp nơi. Thế nhưng nhờ một sự "trùng hợp vĩ đại", Tiểu Yến Tử lại vô tình trở thành công chúa Hoàn Châu – con gái thất lạc của hoàng thượng.
Từ giây phút ấy, cuộc đời của Tiểu Yến Tử như bước sang một trang mới. Cô bước vào Tử Cấm Thành, sống ngang hàng với những công chúa, phi tần, hoàng tử. Cái vô lý đầu tiên nằm ở chỗ: chỉ dựa vào một bức tranh và vài lời kể, Càn Long lập tức tin ngay Tiểu Yến Tử là con gái mình, không cần kiểm chứng, không xét nghiệm huyết thống. Với chuẩn mực thời xưa, một người bình thường dám giả mạo hoàng tộc đã đủ chịu tội chết. Nhưng Tiểu Yến Tử thì khác: cô không những không chết mà còn được hoàng thượng thương yêu, chiều chuộng hết mực.
Chưa dừng ở đó, Tiểu Yến Tử còn liên tục phạm vào những điều cấm kỵ trong cung đình: hỗn láo với Thái hậu, cải vả với đại thần, nhiều lần bỏ trốn khỏi cung, thậm chí kéo cả Ngũ A Ca ra ngoài sống đời tự do. Nếu người khác làm, chắc chắn tội phản nghịch là điều không thể tránh. Thế nhưng, Tiểu Yến Tử lần nào cũng thoát nạn, cuối cùng còn có được tình yêu viên mãn với Ngũ A Ca. Đó là lý do khán giả gọi cô là "nhân vật bất tử" - không có phép màu nào ngoài việc kịch bản luôn đứng về phía cô.
Ngũ A Ca - con cưng của số phận
Nếu Tiểu Yến Tử là "nữ chính bất tử", thì Ngũ A Ca Vĩnh Kỳ chính là "nam chính con cưng" của cả vũ trụ Hoàn Châu . Là hoàng tử của Càn Long, đáng lẽ Vĩnh Kỳ phải tuân thủ kỷ cương, phép nước, chấp nhận sự sắp đặt của phụ hoàng. Thế nhưng vì yêu Tiểu Yến Tử, anh liên tục làm trái ý chỉ, thậm chí có lúc chống lại chính hoàng đế.
Trong xã hội phong kiến, việc làm này chẳng khác nào phạm tội bất hiếu, bất trung - vốn là điều tối kỵ. Nhưng thay vì chịu tội nặng, Ngũ A Ca chỉ bị trách mắng qua loa, rồi cuối cùng vẫn có được cái kết hạnh phúc. Rõ ràng, Vĩnh Kỳ tồn tại như một ngoại lệ, một "người bất tử" thứ hai, chỉ vì anh là nhân vật nam chính không thể chết.
Kim Toả và Tiểu Cát Tường - a hoàn cũng "trường sinh bất lão"
Trong nhiều bộ phim cổ trang, a hoàn vốn chỉ là thân phận thấp kém, sống dựa vào chủ nhân, chỉ cần sơ suất nhỏ là có thể bị xử phạt. Ấy vậy mà Kim Tỏa - a hoàn của Tử Vy, hay Tiểu Cát Tường – người hầu của Yến Tử, lại tồn tại như những "cái bóng bất tử".
Kim Tỏa không ít lần cãi lời hoàng thượng, phản đối hôn sự sắp đặt cho tiểu thư mình. Với địa vị thấp bé, chỉ cần một câu nói sai đã đủ bị xử tội. Nhưng không, Kim Tỏa vẫn sống khỏe, thậm chí còn được khen là trung thành. Tiểu Cát Tường cũng vậy, hết lần này đến lần khác gây chuyện, thế mà chẳng bao giờ chịu hậu quả nghiêm trọng. Khán giả chỉ biết lắc đầu: "Quỳnh Dao ưu ái thật sự."
Vô lý nhưng lại… hợp lý trong trái tim khán giả
Nhìn bằng lý trí, những nhân vật bất tử trong Hoàn Châu Cách Cách rõ ràng là phi thực tế. Xã hội phong kiến nghiêm khắc, kỷ cương chặt chẽ không cho phép những hành động hỗn láo, phản nghịch hay giả mạo thân phận hoàng tộc. Nhưng chính vì sự phi lý ấy, bộ phim lại trở nên hấp dẫn một cách đặc biệt.
Khán giả ngày ấy, phần lớn là lứa tuổi thiếu niên, thanh niên, không quan tâm đến luật lệ phong kiến. Họ chỉ cần một câu chuyện ngọt ngào, lãng mạn, có tình bạn, tình yêu, sự nổi loạn và cả sự tự do – những điều mà ngoài đời thật khó tìm thấy. Tiểu Yến Tử chính là hình mẫu "một cô gái dám sống, dám yêu, dám tự do" mà nhiều người trẻ mơ ước. Việc cô bất tử, việc cô thoát chết hết lần này đến lần khác không quan trọng bằng niềm vui và cảm xúc mà cô mang lại.
Có thể bây giờ, khi đã trưởng thành, khán giả nhìn lại và mỉm cười chua ngọt: Hoàn Châu Cách Cách có quá nhiều chi tiết vô lý, quá nhiều "nhân vật bất tử". Nhưng chính những điều ấy lại làm nên sức hút vượt thời gian. Nhờ sự "bất tử" của Tiểu Yến Tử và nhóm bạn, bộ phim không trượt vào bi kịch nặng nề, mà giữ được tinh thần vui tươi, dí dỏm, mang màu sắc cổ tích.
Những khán giả 8x, 9x mỗi khi nghe lại nhạc phim, hay nhìn thấy hình ảnh Yến Tử nhảy nhót, Vĩnh Kỳ mỉm cười, Tử Vy rơi lệ, vẫn bồi hồi như sống lại tuổi thơ. Họ nhớ về những buổi trưa hè ngồi trước màn hình TV, dán mắt theo từng tình tiết, hồi hộp chờ "ngày mai lại xem tiếp".
Nói cách khác, chính vì các nhân vật "bất tử" mà Hoàn Châu Cách Cách mới thật sự trở thành một huyền thoại. Vô lý trên màn ảnh, nhưng hợp lý trong trái tim người xem. Và cũng nhờ vậy, bộ phim vượt qua ranh giới thời gian, trở thành ký ức tuổi thơ ngọt ngào, một phần thanh xuân không thể nào thay thế.
