UBND TP. HCM cho biết, cầu Bình Triệu 1 nằm trên trục Quốc lộ 13, đóng vai trò là cửa ngõ chính nối liền khu vực trung tâm TP. HCM với các tỉnh kinh tế trọng điểm phía Đông Nam Bộ như Đồng Nai và khu vực Tây Nguyên.
Hàng ngày, một lưu lượng lớn phương tiện, đặc biệt là xe tải và xe container, đi lại qua đây để vận chuyển hàng hóa từ các khu công nghiệp đến cảng biển và trung tâm thương mại của thành phố.
Cầu được xây dựng trước năm 1975 và đã được sửa, mở rộng vào năm 2010. Sau nhiều năm khai thác, cầu Bình Triệu 1 xuất hiện hạn chế khi tĩnh không thông thuyền chỉ 5,5 m, thấp hơn mức yêu cầu 7–9,5 m, gây cản trở giao thông thủy và không đáp ứng nhu cầu tàu lớn ra vào cảng ngày càng tăng.
Sau nghiên cứu, thành phố quyết định nâng cầu bằng hệ kích thủy lực để bảo đảm đồng bộ, an toàn. Với tổng vốn 133 tỷ đồng, phương án này được đánh giá tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng so với xây mới. Vào cuối tháng 12/2024, thành phố khởi động dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1 và chính thức khởi công nâng tĩnh không vào ngày 12/2/2025.
Thay vì phá dỡ và xây mới, các đơn vị thi công đã áp dụng công nghệ "kích nâng" để nâng toàn bộ kết cấu cầu lên thêm 1,08m. Động thái này không chỉ nhằm tăng tĩnh không (khoảng cách từ mặt nước đến đáy cầu) để tàu thuyền lưu thông dễ dàng hơn trên sông Sài Gòn, mà còn mở ra một hướng đi mới cho việc cải tạo các công trình giao thông tại TPHCM.
Theo đơn vị thi công, thách thức lớn nhất của dự án là nâng đồng bộ toàn bộ kết cấu nặng hàng vạn tấn, nhưng vẫn đảm bảo ổn định, an toàn. Đáng chú ý, đây là công nghệ lần đầu áp dụng công nghệ "kích nâng" với quy mô lớn tại Việt Nam và chủ yếu do đội ngũ kỹ sư Việt Nam chủ trì. Trên công trường có lúc hơn 100 kỹ sư, công nhân phối hợp giữa các khâu kỹ thuật, giám sát, thi công.
Dự án sử dụng 106 bộ kích thủy lực đặt dưới nhịp cầu, gồm 76 kích 400 tấn và 30 kích 500 tấn, kết nối cảm biến và điều khiển bằng máy tính trung tâm đặt trên mặt cầu bằng hệ thống dây thủy lực và sensor đo chuyển vị hành trình với sai số dưới 1 mm. Mỗi ngày cầu được nâng 4–8 cm, rung lắc được giám sát liên tục.
Vì đã có hệ thống điều khiển từ xa nên đa số nhân sự ở dưới các trụ để cân chỉnh, kiểm tra, kiểm soát việc kích cầu, còn trên mặt cầu có khoảng 20 người phối hợp. Khi kỹ sư chính bấm nút trên bảng điều khiển của hệ thống máy tính trung tâm, dầu sẽ được bơm vào dây thủy lực để kích thủy lực bắt đầu nâng lên.
Khó khăn nhất là giai đoạn kích nâng toàn bộ kết cấu nặng khoảng 11.000 tấn, giúp cầu tăng thêm 1,08 m, triển khai từ cuối tháng 8/2025. Trong thời gian thi công, xe máy vẫn được lưu thông qua cầu để giảm áp lực giao thông cho cầu bên cạnh.
Vào ngày 23/11, sau 9 tháng thi công và hơn 3 tháng tiến hành nâng tĩnh không, cầu Bình Triệu 1 chính thức thông xe bình thường trở lại.
Tại buổi lễ thực hiện nghi thức thông xe dự án nâng tĩnh không cầu Bình Triệu 1, Giám đốc Trung tâm Quản lý Hạ tầng giao thông đường bộ (Sở Xây dựng TPHCM) cho biết, "trong quá trình nghiên cứu, các cơ quan liên quan đã xem xét nhiều phương án, trong đó có phương án xây mới cầu Bình Triệu 1 với tổng mức đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, phương án nâng kích cầu được chọn vì chi phí chỉ hơn 100 tỷ đồng nhưng vẫn đạt mục tiêu kỹ thuật, đồng thời duy trì lưu thông trên trục cửa ngõ quan trọng này".
Đây là giải pháp kỹ thuật lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam. Dù tổng mức đầu tư không lớn nhưng hiệu quả mang lại rất cao, vừa tiết kiệm ngân sách, vừa đảm bảo an toàn thi công, vừa hạn chế tối đa ảnh hưởng đến người dân.
Việc thành công nâng cầu Bình Triệu 1 thể hiện rõ Việt Nam đã làm chủ công nghệ phức tạp, sẵn sàng ứng dụng vào các dự án trong tương lai.
