Ngày hội Việt Nam Xanh 2025 khai mạc sáng nay (15/11) tại TPHCM, thu hút đông đảo doanh nghiệp, bạn trẻ và cộng đồng yêu thích lối sống bền vững. Chương trình do báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) tổ chức.
Sáng tạo từ những điều tưởng chừng bỏ đi
Không gian Ngày hội tại Nhà Văn hóa Thanh Niên sáng nay nhanh chóng sôi động khi nhiều gian hàng độc đáo thu hút sự chú ý của người tham quan. Trong số đó, sản phẩm của chị Nguyễn Thị Hồng Ảnh (xã Long Sơn, TPHCM) đã gây ấn tượng mạnh với những chiếc túi xách, bình đựng nước được làm từ lưới cước thải loại của ngư dân - loại rác thải nhựa đang gây ô nhiễm biển.
Chị Ảnh chia sẻ, người dân Long Sơn sống chủ yếu bằng nghề đi biển, nuôi hàu và thu hoạch hải sản ven bờ. Lưới cước - đặc biệt loại lưới xanh - được sử dụng rất phổ biến. Sau một thời gian, chúng hư hỏng và bị bỏ đi với số lượng lớn. “Thấy lưới bị thải ra quá nhiều, tôi vừa xót môi trường vừa thấy tiếc. Từ niềm đam mê thiết kế túi, tôi đã dùng lưới cước cũ để làm bình đựng nước cho con. Không ngờ sau đó lại trở thành một dự án kinh tế tuần hoàn,” chị kể.
Chị Nguyễn Thị Hồng Ảnh, xã Long Sơn, TPHCM bên sản phẩm túi lưới cước (Ảnh: Huân Trần).
Dự án sau đó được Công ty Hóa dầu Long Sơn hỗ trợ phát triển, hướng tới hai mục tiêu: Giảm rác thải nhựa ra biển và tạo sinh kế bền vững cho người dân đảo Long Sơn. Lưới cũ sau khi thu gom được làm sạch, xử lý rồi đưa vào sản xuất thủ công. Mỗi tháng, người dân có thể làm ra khoảng 200 chiếc túi, tùy kích cỡ mà có giá khác nhau. “Người dân quê tôi vui lắm. Vừa góp phần giữ biển sạch, vừa cải thiện thu nhập gia đình,” chị Ảnh chia sẻ.
Không chỉ có Long Sơn, nhiều mô hình khởi nghiệp xanh của giới trẻ cũng góp mặt, mang đến những sản phẩm tưởng lạ mà quen: Gạch làm từ nhựa tái chế, đồ gia dụng làm từ bã mía, phụ kiện thời trang làm từ giấy ép, vỏ sò hoặc sợi thực vật. Mỗi gian hàng đều có câu chuyện về hành trình tái sinh của vật liệu, mang đến một góc nhìn khác về khái niệm “rác”.
Nổi bật trong số doanh nghiệp tham gia là Công ty Faslink, đơn vị theo đuổi thời trang bền vững suốt 17 năm. Ông Võ Thành Phước, Giám đốc phát triển Faslink, cho biết doanh nghiệp đang nghiên cứu và sản xuất các dòng áo thun từ bã cà phê, vỏ hàu, xơ lá dứa cho đến chai nhựa.
“Chỉ cần bã của 3 ly cà phê và 5 chai nhựa, chúng tôi có thể tạo ra 1 chiếc áo thun,” ông Phước nói. Quy trình sản xuất sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải carbon, đồng thời tạo ra sản phẩm bền và thân thiện môi trường. “Giới trẻ - đặc biệt Gen Z - đang ngày càng quan tâm đến trang phục bền vững. Điều này tạo động lực lớn cho doanh nghiệp theo đuổi con đường xanh”.
Người tiêu dùng quan tâm đến sản phẩm thời trang tái chế từ xơ sợi lá dứa (Ảnh: Huân Trần).
Người trẻ đi đầu, cộng đồng hưởng ứng
Trong ngày đầu diễn ra, Ngày hội Việt Nam Xanh 2025 thu hút hàng nghìn bạn trẻ đến tham quan. Khu vực trải nghiệm “đổi rác lấy quà”, các mini game phân loại rác và hướng dẫn tái chế luôn đông nghịt. Hoạt động trải nghiệm trực tiếp được đánh giá là điều giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn hành trình tái sinh của mỗi sản phẩm.
Chị Nguyễn Minh Khương (phường Trung Mỹ Tây, TPHCM) cho biết bản thân thuộc nhóm Gen Z rất thích thử nghiệm các sản phẩm tái chế. “Tụi mình quan tâm đến môi trường, và càng thích hơn khi thấy những thứ tưởng chừng bỏ đi lại có thể trở thành áo, túi xách hay đồ gia dụng. Điều này khiến mình tin rằng lối sống xanh là khả thi, không phải điều xa vời,” chị nói.
Chị Khương chia sẻ thêm rằng nhóm bạn bè của chị thường ưu tiên các thương hiệu cam kết bền vững hoặc sản xuất từ vật liệu tái chế. “Đi tham quan thực tế càng khiến mình tin vào giá trị của lối sống xanh.”
Không chỉ giới trẻ, nhiều người tiêu dùng lớn tuổi tại sự kiện cũng cho biết sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm thân thiện môi trường. Với họ, đây không chỉ là một lựa chọn mua sắm mà còn là cách để “làm gương” cho con cháu, lan tỏa thói quen tốt trong cộng đồng.
Các bạn trẻ tham gia thử thách phân loại rác tại sự kiện sáng 15/11 (Ảnh: Huân Trần).
Mỗi hành động nhỏ đều góp phần vào mục tiêu quốc gia
Những thay đổi tích cực về nhận thức này được thể hiện rõ qua số liệu từ Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam). Từ khi phát động chương trình thu gom chất thải, PRO Việt Nam đã đạt được kết quả ấn tượng: 14.000 tấn rác tái chế được thu gom trong năm 2023; 65.000 tấn trong năm 2024, tăng gần 5 lần. Một khảo sát năm 2024 của PRO Việt Nam cho thấy 75% người tiêu dùng quan tâm đến môi trường và sẵn sàng lựa chọn sản phẩm bền vững.
Tuy nhiên, theo bà Trương Thị Thanh Thúy, Giám đốc dự án PRO Việt Nam, quá trình chuyển từ “quan tâm” sang “hành động mua hàng xanh” vẫn bị cản trở bởi những lo ngại về an toàn sản phẩm tái chế, sự thiếu thông tin và tâm lý e dè.
“Khi chúng tôi truyền thông về sản phẩm tái chế, câu hỏi phổ biến nhất từ người tiêu dùng là: Có an toàn không. Điều này cho thấy cần phải cung cấp thông tin khoa học, minh bạch và dễ hiểu hơn để người tiêu dùng yên tâm,” bà Thúy nói.
TS Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh việc tiêu dùng xanh không chỉ mang ý nghĩa cá nhân mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu quốc gia. “Những hành động nhỏ như phân loại rác, ưu tiên sản phẩm tái chế hay giảm dùng nhựa đều góp phần giúp Việt Nam tiến gần hơn mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 - cam kết mạnh mẽ tại COP26”, ông Quang nói.
