Ông Nguyễn Thế Nhịp, người trông coi đình Thanh Nga, cho biết ngôi đình nằm ở vị trí đắc địa giữa làng, thuộc thôn 5, xã Hoằng Sơn (tỉnh Thanh Hóa). Từ lâu, đây là điểm tựa tâm linh và nơi diễn ra các hoạt động văn hóa truyền thống của người dân địa phương.
Theo tích xưa, đình được dựng từ thế kỷ XVII, thờ Thành hoàng làng Thanh Nga. Năm 1999, đình được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Trải qua thời gian dài cùng những biến cố lịch sử, nhiều hạng mục bị xuống cấp. Nhờ sự chung tay của người dân và chính quyền địa phương, đình đã nhiều lần được trùng tu trên nền kiến trúc cũ.
Theo ông Nhịp, giá trị đặc biệt của đình Thanh Nga nằm ở hệ thống sắc phong được lưu giữ gần như nguyên vẹn. Thần phả làng ghi lại đình có tổng số 54 sắc phong, nhưng hiện chỉ còn 47 sắc phong nguyên vẹn, 1 sắc bị rách và 6 sắc phong đời Tây Sơn đã thất lạc. Các sắc phong này có niên đại từ năm Phúc Thái thứ 4 (1646) đến năm Khải Định thứ 9 (1924).
“Số sắc phong này từng có thời điểm ‘biến mất’ khỏi đình. Đến năm 1999, trong quá trình sửa chữa, các đạo sắc được tìm thấy trong ống nứa giấu trên mái đình.
Khi phát hiện, dân làng rất vui mừng, xem đây là ‘báu vật’. Chúng tôi giữ gìn cẩn thận bằng cách cuộn sắc phong để gọn trong hộp gỗ cổ sơn son thếp vàng và cất trong két sắt. Ban quản lý di tích chỉ mở sắc phong trong những sự kiện trọng đại của làng”, ông Nhịp cho biết.
Cũng theo ông, các sắc phong được làm từ giấy dó đặc biệt, mực pha keo da trâu trộn vàng bạc nên dù trải qua hàng trăm năm vẫn giữ nét vẽ vàng son.
“Những sắc phong này đã được nhiều giáo sư, tiến sĩ tìm hiểu, nghiên cứu. Họ đánh giá hệ thống 47 sắc phong tại đình Thanh Nga là tư liệu ‘vô giá’, phản ánh liên tiếp các triều đại Lê – Nguyễn với giá trị lớn về lịch sử, văn hóa, ngôn ngữ và mỹ thuật. Một đình làng còn lưu giữ được số lượng sắc phong lớn như vậy là rất hiếm”, ông Nhịp nói.
Ông Lê Đình Ngọ, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội xã Hoằng Sơn, cho biết toàn bộ 47 sắc phong và cuốn thần phả được người dân coi như báu vật. Đây không chỉ là di sản văn hóa quý giá mà còn là biểu tượng của lòng tôn kính đối với Thành hoàng làng – người có công khai phá, bảo vệ dân làng.
Hệ thống sắc phong tại đình Thanh Nga gồm 21 đạo sắc ban dưới triều Lê Trung Hưng và 26 đạo sắc ban dưới triều Nguyễn. Đây là nguồn tư liệu đặc biệt, phản ánh sự liên tục của lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng dân gian qua nhiều triều đại mà không phải địa phương nào cũng có.
Với người dân địa phương, đình Thanh Nga không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh mà còn là niềm tự hào và là di sản quan trọng trong kho tàng văn hóa xứ Thanh, xứng đáng được gìn giữ và phát huy cho hôm nay và mai sau.
Hằng năm, vào ngày 15/2 âm lịch, người dân tổ chức lễ hội Kỳ phúc để tưởng nhớ công lao của Thành hoàng làng.
Lễ hội gồm nghi thức tế lễ, rước kiệu quanh làng và nhiều trò chơi dân gian như kéo co, cờ tướng, bơi thuyền..., thu hút đông đảo người dân và du khách. Đây là dịp gắn kết cộng đồng và nhắc nhở thế hệ trẻ gìn giữ di sản cha ông.
