Chiều 24/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM và Đà Nẵng.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình hai dự thảo nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù phát triển TP HCM, Đà Nẵng tại phiên họp chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Theo dự thảo, TP HCM và Đà Nẵng được giữ lại 100% tiền thu từ khai thác quỹ đất khu vực TOD. Số tiền này ưu tiên dùng cho đầu tư các dự án đường sắt đô thị và dự án giao thông thuộc tuyến TOD.
Đối với dự án đường sắt địa phương theo mô hình TOD, Chính phủ cũng đề xuất sử dụng toàn bộ ngân sách của thành phố hoặc vốn của nhà đầu tư để bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
TOD là mô hình lấy định hướng phát triển giao thông công cộng để quy hoạch, xây dựng và phát triển đô thị. Những nơi làm TOD được tăng hệ số sử dụng đất, mật độ dân số cao, từ đó thu hút nhu cầu đi và đến các đầu mối giao thông lớn. Mô hình trên đã triển khai ở nhiều nơi, nhưng trong nước chưa hình thành.
Riêng tại TP HCM, trong 10 năm tới, khoảng 355 km đường sắt đô thị sẽ được hình thành. Thành phố cũng sẽ phát triển TOD ở 11 vị trí dọc nhà ga các tuyến metro. Giai đoạn 2025-2026, TP HCM dự kiến phát triển làm tại 9 vị trí dọc ba dự án giao thông lớn TP HCM đang triển khai, gồm metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), số 2 (Bến Thành - Tham Lương) và Vành đai 3.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết đề nghị hai thành phố được giữ lại 100% tiền thu từ khai thác đất ở khu vực theo tuyến đường sắt là cần thiết. Bởi theo ông, Luật Đường sắt cho phép địa phương giữ lại 100%, nhưng Luật Ngân sách Nhà nước mới chỉ quy định địa phương được giữ 80%, trung ương 20%.
"Việc địa phương được giữ lại 100% tiền đảm bảo đúng tinh thần luật Đường sắt và thể hiện sự quan tâm, dành thêm nguồn lực cho hai địa phương đầu tàu của miền Nam, miền Trung", Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nói.
Ngoài ra, tại Đà Nẵng, Chính phủ đề xuất bổ sung chính sách với mô hình phát triển đô thị theo định hướng TOD để tối đa hóa giá trị kinh tế của đất công. Việc này cũng tăng khả năng kết nối đô thị, mở ra không gian phát triển mới về khu vực phía Nam thành phố (tỉnh Quảng Nam cũ).
Tương tự, tại TP HCM, dự thảo nghị quyết cũng có thêm quy định cho phép kết hợp xây dựng nhà ở, công trình thương mại dịch vụ, công trình sự nghiệp, công cộng tại nhà ga đường sắt, khu tập kết bảo dưỡng, sửa chữa tàu (depot) và vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3. Quy định trên nhằm nâng cao hiệu quả khai thác quỹ đất, tối ưu hóa không gian của quỹ đất tại các vị trí nhà ga, depot và các nút giao, qua đó thúc đẩy phát triển giao thông công cộng tương tự một số đô thị lớn trên thế giới.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra chiều 24/11. Ảnh: Media Quốc hội
Thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nói rằng nhất trí với báo cáo của Chính phủ về bổ sung quy định tại TP HCM giúp khai thác quỹ đất có giá trị, tăng thu ngân sách. Tuy nhiên, ông đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định hiện hành và luật, nghị quyết đang trình Quốc hội về đất đai, nhà ở, bất động sản, quy hoạch, đường sắt... để tránh chồng chéo, không khả thi trong thực hiện.
Đồng thời, Ủy ban cũng yêu cầu làm rõ kế hoạch sử dụng đất dự kiến tại TP HCM, cũng như cơ chế kiểm tra, giám sát, các công cụ đánh giá, định lượng giá trị sử dụng đất, cơ chế phân bổ để tránh lạm dụng chính sách dẫn đến các rủi ro tăng giá đất tại khu vực TOD.
Với đề xuất TP HCM và Đà Nẵng được giữ lại 100% tiền thu từ khai thác quỹ đất khu vực TOD để ưu tiên đầu tư các dự án đường sắt đô thị, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị không bổ sung vào dự thảo hai nghị quyết. Theo cơ quan thẩm tra, Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan thực hiện đúng quy định tại Luật Đường sắt. "Việc ưu tiên bố trí đầu tư trở lại cho các dự án đường sắt địa phương thuộc thẩm quyền quyết định của HĐND", Ủy ban nêu trong báo cáo.
