“Vàng mười” mọc từ thân cây mục nát
Nếu nhìn thấy thứ có hình thù kỳ lạ này mọc trên thân cây gỗ mục nát, bạn có thể ăn mừng ngay lập tức vì đó chính là nấm hầu thủ - một trong những loại nấm quý hiếm có giá trị kinh tế cực cao.
Nấm hầu thủ phân bố ở nhiều quốc gia, hiện đã được nuôi trồng nhân tạo thành công ở nước ta và Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Chúng là loại nấm ôn đới, chỉ trồng được ở những vùng khí hậu mát mẻ, thích hợp sinh trưởng ở nhiệt độ từ 16-20 độ C.
Chúng có màu trắng hoặc trắng ngà, hình dáng như khối cầu to cỡ nắm tay của trẻ sơ sinh với nhiều tua xung quanh. Nấm già sẽ chuyển sang màu vàng hoặc vàng sậm, các tua xung quanh nhìn giống như sợi lông, khiến hình dạng của chúng dễ khiến người ta liên tưởng đến loại khỉ đuôi dài. Vì thế chúng mới có tên gọi là nấm hầu thủ (hầu thủ trong tiếng Trung nghĩa là “đầu khỉ”).
Loại nấm này là một loại dược liệu quý hiếm. Tại xứ Trung, nấm hầu thủ tự nhiên loại khô có giá rơi vào khoảng 1.200 - 1.600 NDT (4,2 - 5,6 triệu đồng)/kg. Giá ở Việt Nam khoảng 1,85 - 3 triệu đồng/kg tùy chất lượng và nơi bán, loại đắt nhất là nấm hầu thủ sấy thăng hoa.
Theo nghiên cứu của giáo sư Mizuno ở Nhật Bản, nấm hầu thủ rất giàu khoáng và vitamin, chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể. Bên cạnh đó, nấm hầu thủ rất giàu các axit béo không bão hòa, góp phần giúp hỗ trợ phòng chống bệnh tim mạch và ung thư. Đặc biệt, dược liệu quý này còn chứa Ge - một kim loại cực hiếm có hoạt tính chống ung thư.
Một số dưỡng chất khác trong nấm hầu thủ có thể kể đến như vitamin B1, B2, hàm lượng sắt, canxi và kali khá cao, hàm lượng chất béo và giá trị năng lượng thấp nên thích hợp cho cả những người đang trong chế độ ăn kiêng. Nấm sau khi sấy khô có thể dùng để điều trị tình trạng suy nhược cơ thể, khó tiêu, mất ngủ, viêm dạ dày mãn tính, có lợi cho ngũ tạng.
Tại Trung Quốc, mùa hái nấm hầu thủ thường rơi vào mùa thu, khoảng tháng 9 đến tháng 10 hàng năm. Người Trung Quốc xưa còn dùng nấm hầu thủ làm đồ ăn, chế biến thành món hầm bổ dưỡng. Đây là nguyên liệu nấu ăn xuất hiện từ thời nhà Thương của nước này. Tương truyền rằng Hoàng đế Càn Long nhà Thanh và Thái hậu Từ Hy rất yêu thích nấm hầu thủ, thậm chí còn nhận xét chúng ngon hơn cả tổ yến hay chân gấu.
Nấm hầu thủ có vị hơi đắng nhưng mang mùi hương thơm nồng của nấm. Món nấm này có thể hầm với thịt gà hoặc sườn heo.
