Thời Tam quốc đầy rẫy những vị tướng anh hùng: Quan Vũ kiêu ngạo, Trương Phi nóng nảy, Triệu Vân trung thành, ai cũng là kẻ gan góc, đánh đâu thắng đó. Thế nhưng trong số ấy, lại có một người đặc biệt: vừa có thể giao đấu cùng Trương Phi hàng chục hiệp không rơi vào thế yếu, chứng kiến Triệu Vân rơi xuống hố sâu và dễ dàng bị bắt, chỉ cần đâm một thương là lập công thiên hạ… nhưng ông ta không xuống tay.
Thời Tam quốc đầy rẫy những vị tướng anh hùng: Quan Vũ kiêu ngạo, Trương Phi nóng nảy, Triệu Vân trung thành. (Ảnh: Sohu)
Người đó chính là Trương Cáp, một lão tướng dạn dày chiến trận. Cả đời lăn lộn giữa gươm đao máu lửa, hai lần gặp thời cơ lập đại công thì đều chủ động bỏ qua.
Là ông ta không đánh nổi? Hay có ẩn tình phía sau?
Theo Sohu và Sina thì thực ra ông không hề hèn nhát mà là nhìn thấu quy luật sinh tồn trong loạn thế.
Số phận của các vị tướng đầu hàng: Công trạng vừa là vốn quý vừa là bản án tử hình
Sự nghiệp quân ngũ của Trương Cáp ngay từ đầu đã mang "vết nhơ": ông là tướng quy hàng. Ban đầu theo Hàn Phức, sau quy phục Viên Thiệu, giữ chức Ninh Quốc trung lang tướng cũng được xem là danh tướng một phương. Nhưng Viên Thiệu cố chấp, không nghe lời can gián. Khi trận Quan Độ diễn ra, Trương Cáp nhìn thấu điểm yếu của quân Tào, đề nghị cử kỵ binh nhẹ tấn công bất ngờ vào tuyến tiếp tế của Tào Tháo. Viên Thiệu lại mắng là tiểu xảo, nhất quyết cố thủ.
Kết quả là Ô Sào bị đốt, đại quân tan rã. Trương Cáp và Cao Lam biết rõ rằng quay về cũng chết. Thế là quay ngựa đầu hàng Tào Tháo.
Trương Cáp vừa có thể giao đấu cùng Trương Phi hàng chục hiệp không rơi vào thế yếu, chứng kiến Triệu Vân rơi xuống hố sâu và dễ dàng bị bắt … nhưng ông ta không xuống tay. (Ảnh: Sohu)
Nhưng làm tướng quy hàng chưa bao giờ dễ sống. Tào Tháo trọng dụng thật đấy, nhưng thuộc hạ như Trương Liêu, Từ Hoảng, Vu Cấm… chẳng ai thực sự coi trọng Trương Cáp, luôn dè chừng ông. Dẫu có tài, ông cũng là "người ngoài", không dễ đứng vững.
Trương Cáp biết rất rõ, trong doanh Tào, mọi chiến công đều là dao hai lưỡi. Ít quá bị xem thường, nhiều quá bị ghen ghét, lập công lớn thì càng khiến chủ soái nghi ngại.
Ông phải luôn giữ thế cân bằng đánh được nhưng không lộ quá, lập công nhưng phải biết điểm dừng. Sự khôn ngoan ấy thể hiện rõ nhất khi ông đối đầu Triệu Vân.
Trường Bản: Thả Triệu Vân cũng là thả đường sống cho chính mình
Trong trận Trường Bản, Triệu Vân ôm A Đẩu giữa muôn quân Tào, chém giết đến sức cùng lực tận. Nhan Minh xông lên đối địch vài hiệp đã bị đâm chết. Đúng lúc Triệu Vân kiệt sức, ngựa hụt chân rơi vào hố, Trương Cáp kịp chạy tới.
Đây là cơ hội trời ban! Chỉ cần một thương đâm xuống, Triệu Vân, mãnh tướng trụ cột của Lưu Bị sẽ chết ngay tại chỗ. Trương Cáp chắc chắn sẽ vang danh khắp Tam Quốc. Nhưng Trương Cáp… đứng im, tay nắm chặt thương, do dự không dám chém. Quân lính xung quanh đều hoang mang, cho rằng ông ta bị uy hiếp bởi khí thế oai phong của Triệu Vân. Nhưng chỉ có Trương Cáp biết, không phải ông sợ mà là ông không muốn giết.
Đúng lúc Triệu Vân kiệt sức, ngựa hụt chân rơi vào hố, Trương Cáp kịp chạy tới. (Ảnh: Sohu)
Giết Triệu Vân công thật lớn. Nhưng hệ quả càng lớn. Các lão thần Tào Ngụy vốn không ưa ông, một vị tướng quy hàng lại quá hung tàn, giết luôn danh tướng đối phương, sau này liệu có làm phản không? Tào Tháo vốn đa nghi, sẽ nhìn ông bằng ánh mắt khác. Lập công quá lớn trong giai đoạn chưa đứng vững, chẳng khác nào tự đưa đầu vào vòng xoáy ngờ vực.
Không giết Triệu Vân, là tự cứu mình. Người khác nghĩ ông do dự. Chỉ Trương Cáp biết rằng ông đang điều chỉnh cả đời mình để sống sót.
Trận Hán Trung: Hòa với Trương Phi là mức "vừa đẹp"
Nếu bỏ qua Triệu Vân là để tránh họa, thì đánh hòa với Trương Phi là cách Trương Cáp định vị chính mình. Lưu Bị và Trương Phi dẫn quân đánh Hán Trung, Tào Tháo điều Trương Cáp dẫn một vạn quân chặn đánh.
Trương Phi là ai? Ông nổi tiếng nóng tính, chỉ biết dùng vũ lực để chiến đấu, đánh đâu là muốn lấy mạng đối phương.
Trương Cáp né đối đầu trực diện, không chọn liều mạng với Trương Phi. (Ảnh: Sohu)
Nhưng Trương Cáp né đối đầu trực diện, không chọn liều mạng. Hai người đánh hàng chục hiệp bất phân thắng bại. Trương Phi tức tối mắng ông "trơn như con cá", nhưng Trương Cáp thì thản nhiên.
Vì Trương Cáp hiểu rõ thắng Trương Phi, chém chết ông ta, chỉ khiến mình rơi vào vòng xoáy khiến người ghen ghét. Đánh hòa là vừa đủ chứng minh năng lực, lại không khiến ai khó chịu. Đánh để sống, không phải đánh để chết.
Thông minh cả đời, cuối cùng vẫn không thoát quyền lực
Nhờ thận trọng, Trương Cáp được Tào Tháo, rồi Tào Phi, Tào Duệ trọng dụng, phong Chinh Tây tướng quân, Đạc hầu. Nhưng ông chưa bao giờ thực sự được coi là "người nhà". Càng đánh giỏi, càng phải ra trận nhiều. Gia Cát Lượng ra quân Bắc phạt, Trương Cáp trở thành lính cứu viện của Tào Ngụy, ví dụ như thất thủ Nhai Đình thì phải cứu; quân Thục lui cũng phải đuổi.
Trương Cáp một đời đoán ý người khác, tính toán cẩn thận nhưng lại không tính được kẻ quá hữu dụng cũng là mối họa.
Trương Cáp một đời đoán ý người khác, tính toán cẩn thận nhưng lại không tính được kẻ quá hữu dụng cũng là mối họa. (Ảnh: Sohu)
Trận Mộc Môn đạo, Tư Mã Ý ép ông truy kích quân Thục. Ai cũng thấy là bẫy, nhưng Trương Cáp không dám trái lệnh. Ông quen phục tùng đến mức biết chết cũng phải đi. Một trận mưa tên đổ xuống và vị tướng từng trải trăm trận, chết giữa hỗn loạn.
Trương Cáp không phải vị tướng mạnh nhất, nhưng lại là người hiểu sâu nhất quy luật sinh tồn trong loạn thế, thắng không phải lúc nào cũng là tốt, giết không phải lúc nào cũng nên giết, còn sống được mới là bản lĩnh tối thượng. Nếu Trương Phi, Quan Vũ, Triệu Vân là biểu tượng của sức mạnh trên chiến trường, thì Trương Cáp lại là biểu tượng của sự sáng suốt trong cõi người. Một mãnh tướng bị chê "nhát" nhưng thực chất lại nhìn rõ lòng người hơn bất kỳ ai khác.
Theo Sohu, Sina, 163
