Theo tờ New York Times, khi được phóng từ sâu bên trong lãnh thổ của đối phương như chuyện đã xảy ra ở Iran và Nga trong tháng 6, tác động từ các cuộc tấn công bằng UAV càng trở nên khốc liệt hơn.
Các cuộc tấn công bằng UAV gần đây cho thấy sự kết hợp giữa chiến lược quân sự cổ điển và công nghệ hiện đại. Giới chuyên gia nhận định, các hoạt động do thám bí mật từ lâu đã là một phần trong hoạt động chiến đấu, nhưng sử dụng chúng để chế tạo hoặc triển khai UAV đằng sau phòng tuyến của đối phương lại là chiến thuật mới, đang không ngừng phát triển.
Minh chứng là chiến dịch “Mạng nhện” được Ukraine triển khai vào ngày 1/6, gây hư hại hoặc phá hủy hơn 40 máy bay quân sự của Nga. Trong đó, Ukraine sử dụng 117 UAV được bố trí bí mật gần các căn cứ quân sự ở Nga vài tháng trước thời điểm tấn công.
Điều này tương tự xảy ra hôm 13/6, thời điểm các tên lửa, hệ thống phòng không và đánh chặn của Iran bị các UAV và nhiều vũ khí khác do những điệp viên tình báo Israel lén đưa vào lãnh thổ Iran từ trước, phá hủy. Cách tiếp cận của Israel đã mang lại lợi thế trong cuộc tấn công trên diện rộng vào Iran.
"Điều đó có nghĩa, Iran không chỉ phải nhìn về phía tây để xem điều gì sắp xảy ra, mà còn cần phải nhìn vào bên trong lãnh thổ của họ", Assaf Orion, Chuẩn tướng Israel đã nghỉ hưu và là chiến lược gia quốc phòng tại Viện Chính sách Cận Đông Washington cho biết.
Giới chức Israel thừa nhận, nhiệm vụ bí mật này là sản phẩm của nhiều năm triển khai kế hoạch. Điều đó bao gồm các hoạt động biệt kích bên trong Tehran, nơi bị tấn công dữ dội vào ngày 13/6 với nhiều vụ nổ ở các tòa nhà dân cư.
Cũng theo các chuyên gia, một số UAV được sử dụng trong cuộc tấn công vào Iran là UAV 4 cánh quạt tương đối nhỏ, nhưng có thể mang theo bom hoặc các loại vũ khí khác.
"Một trong những điều tạo ra, đó là sự bất ngờ. Tôi đã nói với Tổng thống Mỹ Donald Trump khi chúng tôi trò chuyện rằng 'bất ngờ là bản chất của thành công’”, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tiết lộ vào đêm 13/6.
Ông Netanyahu còn so sánh chiến dịch tấn công bí mật này với một cuộc tấn công khác của Israel vào Lebanon hồi tháng 9/2024, khi hàng loạt máy nhắn tin và bộ đàm chứa đầy thuốc nổ bất ngờ phát nổ trong tay các thành viên nhóm vũ trang Hồi giáo Hezbollah. Các chuyên gia tình báo cũng trích dẫn hoạt động này vào đầu tháng 6, sau cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào Nga như một ví dụ về việc công nghệ đang thay đổi nhanh chóng cách thức tiến hành xung đột ra sao.
Tuy nhiên, cốt lõi của cả 3 nhiệm vụ quân sự ở Lebanon, Nga và Iran là nỗ lực thu thập thông tin tình báo vốn tốn nhiều công sức và có khi không mang lại kết quả. Những hoạt động này có thể mất nhiều năm và đầy rẫy nguy hiểm.
“Cuối cùng, UAV chỉ là công cụ và cách sử dụng chúng phụ thuộc vào sự tinh tế cũng như sáng tạo của bạn. Do đó, đây là một sự tiến hóa tự nhiên, một phần của những gì sắp xảy ra”, nhà phân tích Farzan Sabet tại Viện Sau đại học Geneva ở Thụy Sĩ nhận định.
Cũng theo ông, UAV có thể trở thành loại vũ khí đặc biệt hấp dẫn trong các hoạt động bí mật, nếu chúng có thể được tuồn vào lãnh thổ của kẻ thù dần dần và theo thời gian, khiến chúng càng khó bị phát hiện hơn.
Khi xung đột bằng UAV phát triển, các cách thức chống lại chúng cũng sẽ phát triển theo. Điều đó có thể bao gồm các giải pháp công nghệ thấp như che chắn thiết bị quân sự và các mục tiêu bằng vỏ bọc cứng, hoặc triển khai các hệ thống tiên tiến hơn có thể bắn hạ UAV bằng vũ khí hay gây nhiễu.
Ông Sabet cho biết thêm, Iran đã phát triển một hệ thống phòng không nhiều lớp với “góc nhìn 360 độ về các mối đe dọa đang đến gần”. Nếu hệ thống này hoạt động, nó sẽ có thể phát hiện các cuộc tấn công sắp tới từ cả trên cao trong bầu khí quyển như tên lửa đạn đạo, hoặc từ UAV được phóng từ khoảng cách vài km. Nhưng tại sao chuyện này không xảy ra khi Israel tấn công hôm 13/6 vẫn là câu hỏi chưa có đáp án.
Tuy nhiên, điểm tương đồng giữa hoạt động ngầm đưa UAV vào lãnh thổ đối phương như cách Israel và Ukraine đã làm cho thấy, chiến thuật này sẽ bị sao chép trong các cuộc xung đột khác, ít nhất đến khi những chiến lược chiến đấu mới hơn, bí mật hơn hoặc mạnh mẽ hơn được phát triển.
Theo ông Sabet, công nghệ UAV đã chứng minh sự ấn tượng trong cả hoạt động của Ukraine và Israel. "Nhưng đối với tôi, khía cạnh trí tuệ của con người trong đó còn đáng kinh ngạc hơn”, ông Sabet kết luận.
