Nhắc đến "chân dung lãnh đạo", đa số chúng ta sẽ nghĩ ngay tới mẫu người lúc nào cũng đầy năng lượng, việc gì cũng xắn tay vào, sớm tối cắm mặt ở công ty. Nhưng đi làm lâu rồi mới thấy, người giữ ghế sếp vững nhất, dẫn dắt được cả đội đi xa lại thường sở hữu những tính cách nghe qua tưởng rất bình thường, thậm chí có chỗ dễ bị hiểu lầm là "xấu".
3 kiểu tính cách rất đáng giá: Đủ "lười" để không ôm việc, đủ tinh tế để thấy được điểm mạnh của từng người, và đủ trưởng thành để quản lý được cảm xúc của chính mình. Nếu bạn hoặc sếp của bạn đang có những đặc điểm này, rất có thể đây là "gen lãnh đạo" mà bấy lâu nay mọi người vẫn tìm.
1. Kiểu người "lười đúng chỗ": Không ôm hết việc vào mình
Chữ "lười" nghe là thấy tiêu cực, nhưng trong môi trường công sở, có một kiểu "lười" lại là đỉnh cao của sự thông minh. Đó là kiểu người không làm những việc đáng ra thuộc về người khác, không sa đà vào từng chi tiết vụn vặt, mà giữ sức để làm những thứ chỉ họ mới làm được.
Nhiều sếp "lao động tiên tiến" suốt ngày tất bật, việc gì cũng phải qua tay, từ chỉnh font chữ trong slide đến trả lời từng email nhỏ. Nhìn thì có vẻ rất trách nhiệm, nhưng lâu dần chính họ trở thành "cái cổ chai" của cả hệ thống. Nhân viên quen chờ sếp gật đầu, không dám tự quyết, mất dần khả năng suy nghĩ và chịu trách nhiệm. Sếp vắng mặt, cả đội chững lại, không ai biết nên làm gì.
Ngược lại, những người "lười đúng chỗ" thường làm ba việc quan trọng hơn nhiều. Thứ nhất, họ tập trung đặt mục tiêu và định hướng, nghĩ xem cả phòng đang đi về đâu, luật chơi là gì. Khi đường đi rõ ràng, ai cũng hiểu mình phải làm gì, sếp không cần chạy theo sau thúc từng việc. Thứ hai, họ dám giao việc và dám buông tay. Họ tin tưởng người của mình, giao đúng việc cho đúng người, không đứng sau lưng soi từng bước. Và thứ ba, họ chỉ nắm những điểm chốt và kết quả cuối cùng, không can thiệp quá sâu vào quá trình, để mỗi người có khoảng không sáng tạo.
Một ông/bà sếp như vậy nhìn qua có thể bị chê là "lười", nhưng nếu ngày mai họ nghỉ phép cả tuần mà đội vẫn chạy mượt, đó mới là đẳng cấp quản lý. "Lười" kiểu này thực chất là không biến mình thành công nhân, mà xây hệ thống để cả team cùng mạnh lên.
2. Kiểu người giỏi nhìn ra ưu điểm của người khác
Không phải ai giỏi chuyên môn cũng hợp làm sếp. Có những người làm việc xuất sắc, nhưng khi lên quản lý lại rất khổ vì họ luôn dùng tiêu chuẩn của bản thân để soi người khác: "Cái này có gì khó đâu", "sao làm mãi không xong", "đưa đây tôi làm cho nhanh"… Lâu ngày, cả đội nản, người thì tự ti, người thì chán nản, chính sếp cũng mệt mỏi vì thấy "không ai dùng được".
Người có tố chất lãnh đạo lại khác. Họ nhìn nhân sự như một bộ xếp hình. Mỗi người là một mảnh ghép, có hình dạng và màu sắc riêng. Việc của họ không phải là uốn mọi người giống hệt nhau, mà là tìm vị trí phù hợp nhất cho từng người. Người hướng nội nhưng giỏi phân tích số liệu thì cho làm báo cáo, nghiên cứu. Người nói năng thẳng thắn, không ngại va chạm thì cho đi đàm phán, làm việc với đối tác. Người có vẻ "trời ơi đất hỡi" nhưng óc sáng tạo mạnh thì đặt vào khâu lên ý tưởng, nội dung, chiến dịch.
Khi ưu điểm được nhìn thấy và tận dụng, nhân viên tự nhiên sẽ "nở hoa". Ai cũng muốn cố gắng hơn khi cảm thấy mình có ích, được tin tưởng và được ghi nhận. Một lời khen đúng lúc, một cái gật đầu công khai trước tập thể đôi khi còn quý hơn cả thưởng nóng.
Kiểu lãnh đạo biết nhìn vào điểm mạnh thay vì chăm chăm bắt lỗi, thường sẽ tạo ra một tập thể rất gắn bó. Họ không cần quát tháo, không cần đe dọa mà vẫn khiến mọi người muốn làm tốt hơn mỗi ngày. Nói một cách đơn giản, họ không tìm "nhân viên hoàn hảo", họ tạo ra một "đội ngũ phù hợp".
3. Kiểu người giữ được cái đầu lạnh, biết tự quản lý cảm xúc
Đây có lẽ là phẩm chất khó nhất, nhưng lại quan trọng nhất. Ở vị trí càng cao, áp lực càng lớn. Trên thì sếp lớn, chỉ tiêu, báo cáo; dưới thì nhân viên than vãn, sự vụ lặt vặt, mâu thuẫn nội bộ. Nếu người làm lãnh đạo không biết tự "lọc" cảm xúc của mình, cả đội sẽ phải trả giá.
Ai đi làm cũng từng gặp kiểu sếp "hôm nắng hôm mưa". Hôm nay vui thì cười nói, cho qua lỗi sai, nói chuyện thoải mái. Hôm sau vừa bị cấp trên mắng xong, quay ra trút hết lên nhân viên, đụng đâu cũng cáu gắt. Đội ngũ dần học được một kỹ năng vô cùng mệt mỏi: Đoán xem "hôm nay sếp đang vui hay đang bực". Thời gian và năng lượng đáng ra dành cho công việc, lại bị dùng để dò xét tâm trạng cấp trên.
Người lãnh đạo trưởng thành thì khác. Họ không phải là người "vô cảm", mà là người có khả năng "đỡ" cảm xúc của chính mình, không vội phản ứng trong lúc nóng. Khi có sự cố, họ ưu tiên xử lý vấn đề trước, phân tích nguyên nhân, tìm cách giải quyết. Cảm xúc để sau, riêng tư. Khi phải phê bình, họ nói vào việc chứ không công kích con người.
Những người như vậy thường chịu áp lực rất giỏi. Họ không bê nguyên cục tức từ phòng họp với sếp lớn về trút lên đầu nhân viên. Họ biết cách "chặn" dòng áp lực lại, dịch nó thành kế hoạch, mục tiêu cụ thể dễ hiểu. Kiểu lãnh đạo này tạo ra một môi trường tâm lý an toàn, nơi mọi người dám nói thật, dám thử và dám nhận sai. Không khí trong đội ổn định, ít drama, nhiều ý tưởng.
Nhìn lại ba kiểu tính cách trên, sẽ thấy chúng có một điểm chung: Tập trung vào "dùng người" chứ không chỉ "dùng sức mình". "Lười đúng chỗ" giúp lãnh đạo đứng ở vị trí hoạch định và xây hệ thống. Khả năng nhìn ra ưu điểm giúp họ sắp xếp nhân sự hợp lý, ai cũng phát huy được thế mạnh. Sự ổn định cảm xúc giúp cả đội có một bầu không khí an toàn để làm việc.
Lãnh đạo không phải người "cày" nhiều nhất, mà là người giúp cả tập thể đi nhanh và đi xa nhất. Nếu bạn để ý thấy mình không thích ôm hết việc, khá nhạy trong việc đọc vị con người, và biết cách giữ bình tĩnh trước áp lực, rất có thể bạn đang có những hạt giống lãnh đạo trong mình. Còn nếu bạn đang làm việc dưới quyền một người sếp như vậy, hãy trân trọng, học cách đồng hành cùng họ, biết đâu chính bạn sẽ là "phiên bản tiếp theo" ở vị trí đó trong tương lai.
