Liên quan đến đề xuất chuyển các chi nhánh VPĐKĐĐ về cấp xã nhằm tạo thuận lợi cho người dân trong thực hiện thủ tục đất đai, ông Mai Văn Phấn – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đất đai - đã trao đổi với VietNamNet về vấn đề này.
- Việc có chuyển chi nhánh VPĐKĐĐ về cấp xã hay không, thời gian qua đã thu hút sự quan tâm tại nhiều địa phương, nhất là khi mô hình chính quyền 2 cấp đang bước vào giai đoạn hoàn thiện. Theo ông, đề xuất này có phù hợp trong giai đoạn hiện nay không?
Ông Mai Văn Phấn: Mô hình VPĐKĐĐ trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường và có các chi nhánh cấp huyện được xây dựng từ kết quả thí điểm ở 4 địa phương. Cách tổ chức này cũng giống nhiều nước như Mỹ, Australia, Thụy Điển, Hà Lan, Hàn Quốc, Thái Lan, Malaysia… theo hướng xã hội hóa, giảm biên chế, rút gọn thủ tục hành chính và chuyển phần việc chuyên môn cho đơn vị dịch vụ công.
Theo đó, chính quyền chỉ thực hiện xác lập pháp lý ban đầu, còn các biến động như chuyển nhượng, thừa kế, thế chấp… do VPĐKĐĐ đảm nhiệm. Hiện nay, mô hình VPĐKĐĐ một cấp đang vận hành tốt và đã chứng minh hiệu quả tại các địa phương.
Trên thực tế, hệ thống chi nhánh VPĐKĐĐ đã giúp giảm phân tán thẩm quyền, chấm dứt chồng chéo nghiệp vụ, đặc biệt giữa khâu xác lập pháp lý ban đầu và khâu thực hiện quyền của người dân.
Mô hình này cũng giúp tăng tốc cấp giấy chứng nhận, chỉnh lý hồ sơ địa chính, cập nhật dữ liệu đất đai. Đồng thời mô hình này cũng hỗ trợ rất lớn cho các dự án thu hồi đất, giải phóng mặt bằng – nơi đòi hỏi lực lượng đo đạc, kiểm đếm chuyên môn cao.
Trong điều kiện thực tiễn hiện nay, các chi nhánh VPĐKĐĐ còn là lực lượng chủ lực trong các nhiệm vụ lớn:
Thứ nhất, thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Kế hoạch 515 về chiến dịch làm giàu – làm sạch dữ liệu đất đai. Đây là khối lượng công việc khổng lồ, yêu cầu nhân sự am hiểu nghiệp vụ.
Thứ hai, các chi nhánh VPĐKĐĐ phục vụ các dự án đầu tư công bằng việc đo đạc, trích đo bản đồ địa chính theo tổ/đội từ 3–4 người. Cấp xã gần như không có đủ lực lượng chuyên môn cho việc này.
Thứ ba, hơn 80% chi nhánh VPĐKĐĐ tự chủ tài chính, nếu chuyển về cấp xã, toàn bộ chi phí vận hành, bao gồm lương, phụ cấp và chi phí hoạt động sẽ đổ lên ngân sách, tạo áp lực lớn.
Thứ tư, hiện 55% nhân lực là lao động hợp đồng. Khi chuyển nhân sự về cấp xã, bài toán biên chế – tài chính trở nên phức tạp, có nguy cơ làm tăng ngân sách và phình to bộ máy.
Do đó từ góc nhìn quản lý, chúng tôi cho rằng việc bàn giao hay chuyển thẩm quyền cần được nghiên cứu thận trọng, tránh làm phình to bộ máy hoặc chồng chéo nhiệm vụ. Mọi điều chỉnh phải bảo đảm thực hiện đúng các nhiệm vụ được giao, hướng đến phục vụ người dân tốt hơn nhưng không đi ngược mục tiêu tinh gọn, hiện đại hóa hành chính.
- Vậy theo ông thời điểm nào phù hợp để tính đến việc chuyển một phần công việc về cho xã?
Nguyên tắc chung là đảm bảo tinh gọn bộ máy, tránh chồng chéo và không làm gián đoạn việc cung cấp dịch vụ công đất đai. Trên cơ sở đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang rà soát toàn bộ hệ thống VPĐKĐĐ để đề xuất phương án tối ưu nhất. Mục tiêu là vừa tinh gọn bộ máy, vừa đảm bảo thực hiện hiệu lực, hiệu quả các nhiệm vụ cấp bách mà Đảng và Chính phủ giao, đồng thời không làm gián đoạn hoạt động của cơ quan và phục vụ người dân tốt nhất.
Dữ liệu đã được phân quyền sử dụng cho hơn 2.300 xã
- Có phản ánh rằng cán bộ xã khi tiếp nhận hồ sơ đất đai không có dữ liệu để xử lý, điều này ra sao, thưa ông?
Trước thời điểm triển khai mô hình chính quyền 2 cấp, cả nước đã có 495/696 huyện hoàn thành cơ sở dữ liệu địa chính, với 49,7 triệu thửa đất được đưa vào vận hành.
Sau khi thay đổi mô hình, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo tổ chức lại dữ liệu theo hướng tỉnh – xã. Đến nay đã có 2.342/3.321 xã, phường được phân quyền sử dụng dữ liệu đất đai. Số còn lại đang tiếp tục được triển khai, chỉnh lý và kết nối.
Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Bộ Công an đang tiến hành chiến dịch “làm đúng – đủ – sạch – sống dữ liệu” để đồng bộ hóa toàn bộ hệ thống trên phạm vi toàn quốc.
Do vậy, việc “không có dữ liệu” chỉ xảy ra tạm thời ở một số xã chưa hoàn tất kết nối kỹ thuật hoặc chưa được đào tạo đầy đủ, chứ không phải vấn đề ở phạm vi toàn quốc.
- Vậy 'Chiến dịch 90 ngày đêm làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu đất đai' có liên quan đến việc chuyển chi nhánh về cấp xã hay không, thưa ông?
Chiến dịch trên thể hiện ý chí và quyết tâm chính trị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an cùng các địa phương, nhằm hiện thực hóa chỉ đạo tại Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Hoạt động trọng tâm của chiến dịch là xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, vốn đóng vai trò then chốt trong chuyển đổi số đất đai.
Trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các nhiệm vụ về đất đai chuyển giao xuống cấp xã, phường, đặc khu là rất lớn. Việc có một cơ sở dữ liệu đồng bộ, đầy đủ sẽ giúp các địa phương quản lý và giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp trên môi trường điện tử một cách thông suốt, nhanh chóng và thuận tiện.
Mục tiêu cuối cùng của chiến dịch là tạo lập cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ, thống nhất, dùng chung, giúp nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công, đảm bảo minh bạch, chính xác và rõ trách nhiệm trong quản lý nhà nước về đất đai.
- Xin cám ơn ông !
