Đưa quyền con người vào dạy từ bậc mầm non
Tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Định hướng nghiên cứu, giáo dục và đảm bảo, bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên mới của dân tộc” diễn ra tại TPHCM, TS Phạm Tất Thắng, Uỷ viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, chia sẻ sự cần thiết của việc đổi mới trong tuyên truyền, giáo dục về quyền con người trong bối cảnh mới.
Ông đề xuất việc giáo dục quyền con người cần được triển khai với các phương thức tiếp cận phù hợp, tùy thuộc vào đối tượng đào tạo.
Cụ thể, ở cấp phổ thông, có thể nghiên cứu và xem xét việc đưa vào một môn học riêng về quyền con người ở cấp học thích hợp.
Ở bậc cao đẳng, đại học và sau đại học, ngoài các chương trình đào tạo chuyên biệt về quyền con người, các trường khác cần tăng cường các hoạt động nghiên cứu để xây dựng những chuyên đề chuyên sâu về vấn đề này.
TS Phạm Tất Thắng, Uỷ viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, chia sẻ tại hội thảo (Ảnh: Quang Huy).
Theo TS Phạm Tất Thắng, ngoài những quyền con người cơ bản, chúng ta còn thấy những quyền mới được hình thành. Trong đó, có quyền rất mới là quyền bảo vệ quyền riêng tư trên không gian mạng được hình thành trong bối cảnh toàn xã hội đã chuyển sang công nghệ số.
Đặc biệt, ông nhấn mạnh việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng là một vấn đề trọng tâm mà hiện nay chúng ta phải đối mặt. Với các loại thông tin xấu độc được lan truyền theo cách thức thông thường, công tác ngăn chặn đã đạt được những kết quả tương đối tốt.
Tuy nhiên, việc bảo vệ nền tảng lý tưởng và ngăn chặn thông tin xấu độc trên không gian mạng hiện nay đòi hỏi sự vào cuộc cấp thiết và sâu sắc hơn nữa. Đây là một thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang phụ thuộc vào sự phát triển của công nghệ, các thiết bị và những điều kiện cần thiết khác.
Để giải quyết những thách thức trên, ông cho rằng công tác tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ nền tảng tư tưởng trong bối cảnh mới cần có sự đổi mới phù hợp về mặt nội dung. Đồng thời, cần thiết phải có những giải pháp cụ thể và đồng bộ nhằm phát huy tối đa quyền con người trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ.
PGS.TS Tường Duy Kiên, Viện trưởng Viện Quyền con người, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng là xuyên suốt.
Từ Cương lĩnh năm 1991, lần đầu tiên chúng ta đề cập đến quyền con người, đến những giai đoạn tiếp theo, Đảng đã đưa ra những quan điểm, chỉ thị ban hành các quy định quyền con người.
Đây là một trong những vấn đề vô cùng lớn, thể hiện sự quan tâm của Đảng ta đối với vấn đề quyền con người. Trong thời gian tới, chúng ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới với mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước công nghiệp phát triển, có thu nhập cao. Tất cả mục tiêu đó chắc chắn đều vì con người.
Trong giai đoạn mới, một trong những vấn đề chúng ta cần làm sâu sắc là quan điểm tư tưởng của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã sử dụng cụm từ "quyền con người xã hội chủ nghĩa".
Giáo viên tại TPHCM chia sẻ, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của học sinh (Ảnh: Huyên Nguyễn).
“Như vậy, chúng ta đã có nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và giờ đây là quyền con người xã hội chủ nghĩa.
Việc này đặc biệt quan trọng. Chúng ta phải xây dựng và hoàn thiện hệ thống quan điểm lý luận mới của Đảng trong kỷ nguyên mới về quyền con người xã hội chủ nghĩa”, PGS.TS Tường Duy Kiên nhấn mạnh.
Ông bày tỏ đồng tình với ý kiến của TS Phạm Tất Thắng về việc phải nghiên cứu giáo dục, tuyên truyền về quyền con người phù hợp với bối cảnh của Việt Nam.
PGS.TS Kiên cho biết trong thời gian tới, theo chỉ đạo của Thủ tướng, phải đưa quyền con người vào toàn bộ hệ thống. Các đơn vị đã phối hợp, đặc biệt với Bộ GD&ĐT, để lồng ghép quyền con người vào từ mầm non cho đến các cấp học phổ thông.
Ông nhấn mạnh tới vai trò của ngành GD&ĐT, các cơ sở giáo dục quan tâm, triển khai để thực hiện phổ cập vấn đề quyền con người.
Đổi mới giáo dục về quyền con người trong trường học
TS Lê Trường Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TPHCM, cho biết nhà trường đã và đang chủ động tích hợp các nội dung giáo dục về quyền con người vào chương trình giảng dạy ở các cấp độ khác nhau.
Là một cơ sở đào tạo luật, nhà trường nhận thức sâu sắc về vai trò của mình trong việc đào tạo các chuyên gia pháp lý cần am hiểu chuyên sâu về lĩnh vực quyền con người để có thể tôn trọng và bảo vệ quyền con người trong thực tiễn.
Trường đang cân nhắc phương án xây dựng một học phần riêng chuyên về lý luận và pháp luật về quyền con người và quyền công dân cho sinh viên bậc cử nhân.
Theo ông Sơn, nội dung này đang là một học phần trong chương trình đào tạo thạc sĩ Luật hành chính, nhưng việc xây dựng học phần chuyên biệt ở bậc cử nhân sẽ giúp sinh viên tiếp cận kiến thức một cách có hệ thống và chuyên sâu hơn.
Các diễn giả chia sẻ về định hướng nghiên cứu, giáo dục và bảo đảm, bảo vệ quyền con người trong kỷ nguyên mới của dân tộc (Ảnh: Huyên Nguyễn).
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết Bộ GD&ĐT đã chủ trì hoàn thiện khung pháp lý về giáo dục (Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học...) để thể chế hóa đầy đủ quyền học tập và bình đẳng trong tiếp cận giáo dục cho mọi công dân, bao quát các nhóm quyền cơ bản.
Bộ đã triển khai đồng bộ nhiều chính sách nhân văn, bao trùm (như phổ cập giáo dục, hỗ trợ học sinh yếu thế, xây dựng trường học an toàn…) nhằm hiện thực hóa quyền con người.
Đặc biệt, Bộ đã tích cực đưa nội dung giáo dục quyền con người vào chương trình, từ mầm non đến phổ thông (Chương trình GDPT 2018, khung nội dung) và đại học, sau đại học…
Định hướng của Bộ GD&ĐT trong thời gian tới, công tác giáo dục về quyền con người và quyền công dân sẽ được tiếp tục đẩy mạnh, triển khai hiệu quả vào hệ thống giáo dục quốc dân.
Trọng tâm là đổi mới sâu sắc, toàn diện về nội dung, chương trình và phương pháp để đảm bảo tính khoa học, hiện đại và phù hợp với văn hóa dân tộc.
Đối với giáo dục mầm non, Bộ cho biết sẽ khẩn trương xây dựng chương trình giáo dục mầm non mới (thay thế chương trình sửa đổi năm 2016), tích hợp nội dung giáo dục quyền con người một cách phù hợp với lứa tuổi, nhằm hình thành những nhận thức ban đầu về sự tôn trọng bản thân và người khác.
Đối với giáo dục phổ thông, nhiệm vụ đặt ra là triển khai tập huấn diện rộng về khung nội dung giáo dục quyền con người ở các cấp tiểu học, THCS, THPT.
Đối với giáo dục nghề nghiệp, nội dung quyền con người sẽ được lồng ghép vào chương trình đào tạo, gắn với các chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội, đồng bộ với việc thực hiện Đề án Đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp.
Đối với giáo dục đại học, các cơ sở giáo dục cần rà soát, điều chỉnh và tích hợp nội dung quyền con người, pháp quyền và đạo đức nghề nghiệp vào chương trình đào tạo các ngành, nhất là nhóm ngành khoa học xã hội nhân văn, luật, quản lý nhà nước, giáo dục, truyền thông và y tế. Bộ cũng khuyến khích các trường đại học xây dựng nội dung học phần độc lập về quyền con người.
Đồng thời, Bộ GD&ĐT xác định để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và chuyển đổi số, công tác giáo dục quyền con người cần tập trung đào tạo, bồi dưỡng có lộ trình cho đội ngũ nhà giáo; đổi mới nội dung theo hướng gắn liền với không gian mạng và yêu cầu tinh gọn bộ máy, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.
