Vàng dồn dập tăng giá
Dù chưa kết thúc năm, nhưng năm 2025 tiếp tục là một năm bùng nổ của thị trường vàng. Kim loại quý này có đà tăng giá không ngừng, gần 60% sau khi đã ghi nhận mức tăng khoảng 27% trong năm 2024.
Giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế liên tục lập đỉnh mới trong khoảng một tháng qua. Từ mức 3.700 USD/ounce, giá vàng nhanh chóng vượt qua 3.800 USD/ounce, rồi phá vỡ mốc 4.000 USD/ounce một cách ấn tượng.
Đỉnh điểm là trong phiên giao dịch ngày 13/10, giá vàng thế giới lập kỷ lục mới ở mức 4.090 USD/ounce. Sáng 14/10 trên thị trường châu Á, kim loại quý này tiếp tục tăng thêm gần 40 USD, chạm ngưỡng 4.150 USD/ounce và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Không chỉ vàng thế giới, thị trường vàng trong nước cũng đang "nóng" theo. Giá vàng miếng SJC kết thúc phiên ngày 13/10 đã vượt ngưỡng 144 triệu đồng/lượng, đến sáng nay leo lên 146,4 triệu đồng/lượng.
Nhiều chuyên gia dự báo, với đà tăng hiện tại, giá vàng giao ngay trên thị trường quốc tế sẽ sớm đạt ngưỡng 5.000 USD/ounce vào cuối năm 2026, theo báo cáo mới nhất từ Societe Generale. Còn vàng SJC trong nước có thể dễ dàng chạm mốc 150 triệu đồng/lượng trong thời gian ngắn do chênh lệch tỷ giá và nhu cầu nội địa cao.
Điều đáng ngạc nhiên là vàng vẫn tăng giá mạnh mẽ bất chấp các yếu tố thường làm giảm sức hấp dẫn của nó. Chứng khoán Mỹ đã quay trở lại đà tăng mạnh, tăng gần 600 điểm trong phiên 13/10, lên 46.067 điểm; trong khi S&P 500 vẫn duy trì quanh vùng đỉnh lịch sử.
Đồng USD cũng đang hồi phục sau những biến động gần đây. Thậm chí, căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông đã hạ nhiệt đáng kể sau thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza, với Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố cuộc xung đột đã kết thúc.
Hơn nữa, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung tạm thời dịu bớt khi ông Trump "quay xe", khẳng định quan hệ với Trung Quốc "sẽ ổn" và sẵn sàng đàm phán.
Trước đây, chiến tranh thương mại, địa chính trị bất ổn, chứng khoán lao dốc hay USD yếu là động lực đẩy giá vàng lên. Khi các yếu tố trên bớt nóng, điều gì đang khiến vàng dồn dập tăng lên các đỉnh cao mới, thậm chí được dự báo sẽ còn tăng mạnh? Câu trả lời ở một yếu tố mới, sâu sắc hơn: sự xói mòn lòng tin vào hệ thống tài chính Mỹ nói riêng và thế giới nói chung, đặc biệt qua tín hiệu cảnh báo từ chiến dịch mua lại trái phiếu của Bộ Tài chính Mỹ.
Điềm báo từ sự xói mòn lòng tin
Đằng sau những con số ấn tượng kể trên, giới đầu tư đang nhìn thấy một điều đáng lo ngại hơn. Một yếu tố mới đang nổi lên như động lực chính hỗ trợ đà tăng của vàng: tín hiệu cảnh báo từ chiến dịch mua lại khoảng 150 tỷ USD trái phiếu Chính phủ Mỹ trước hạn.
Đây không chỉ là một hoạt động kỹ thuật, mà là điềm báo rõ ràng về sự lung lay của nền tảng tài chính toàn cầu, vốn dựa trên lòng tin vào trái phiếu Mỹ và đồng USD.
Chiến dịch này diễn ra trong bối cảnh nợ công Mỹ phình to đến mức báo động. Tính đến tháng 10/2025, tổng nợ công đã gần chạm ngưỡng 38 ngàn tỷ USD, trong khi thâm hụt ngân sách cho năm tài khóa (từ tháng 10/2024 đến hết tháng 9/2025) xấp xỉ 2.000 tỷ USD. Bộ Tài chính Mỹ đã đẩy mạnh mua lại trái phiếu cũ, với khối lượng hơn 150 tỷ USD chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025 - gần gấp đôi cả năm 2024.
Bộ Tài chính Mỹ không che giấu mục đích "hỗ trợ thanh khoản" cho thị trường trái phiếu. Thuật ngữ này nghe vô hại, nhưng thực chất ẩn chứa hàm ý đáng ngại. Trái phiếu Mỹ vốn được coi là tài sản thanh khoản cao nhất thế giới, là mỏ neo cho hệ thống tài chính toàn cầu. Việc chính phủ phải can thiệp để "hỗ trợ" cho thấy thị trường đang gặp trục trặc nghiêm trọng.
Các nhà đầu tư truyền thống - như ngân hàng trung ương nước ngoài, quỹ đầu tư và ngân hàng thương mại đang do dự trước núi nợ khổng lồ và thâm hụt ngân sách liên tục. Điều này dẫn đến chênh lệch giá mua - bán lớn, tiềm ẩn biến động mạnh.
Nếu thanh khoản tiếp tục khô cạn, khi không còn người mua tự nhiên, người mua cuối cùng sẽ là Cục Dự trữ Liên bang (Fed) - với công cụ duy nhất: in tiền. Khi chính phủ và ngân hàng trung ương các nước phải in tiền, vòng xoáy lạm phát và mất giá tiền tệ là khó tránh. Lịch sử đã chứng kiến những kịch bản tương tự, như vụ sụp đổ ở Pháp thế kỷ 18, nơi can thiệp nhân tạo dẫn đến bán tháo ồ ạt.
Sự xói mòn lòng tin này không chỉ giới hạn ở Mỹ. Trên toàn cầu, nhiều quốc gia đang đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm phụ thuộc vào USD và chuyển sang vàng. Điều này đẩy giá vàng vượt các ngưỡng quan trọng, lên trên 4.000 USD/ounce.
Hoạt động mua vàng của ngân hàng trung ương (NHTƯ) các nước đang diễn ra mạnh mẽ. Từ năm 2022, NHTƯ các nước mua hàng trăm tấn vàng mỗi năm, với nhu cầu bền vững từ Trung Quốc, Ấn Độ và các nước mới nổi. Năm 2025, hoạt động mua vàng của NHTƯ các nước vẫn rất bền bỉ, góp phần vào đà tăng giá.
Bên cạnh đó, các quỹ ETF vàng cũng chứng kiến dòng vốn kỷ lục. Chỉ trong tháng qua, ETF toàn cầu đã mua thêm 100 tấn vàng, cao hơn nhiều so với trung bình trước đó. Với dòng vốn ETF mạnh mẽ và hoạt động mua vào của các NHTƯ, giá vàng vẫn còn cửa tăng.
Có thể thấy, đà tăng của vàng không chỉ phụ thuộc vào căng thẳng địa chính trị hay thương mại, mà còn xuất phát từ sự lung lay cơ bản của hệ thống USD và tài chính thế giới. Vàng một lần nữa khẳng định vai trò tài sản trú ẩn an toàn, khi lòng tin vào hệ thống tài chính toàn cầu đang bước vào giai đoạn thử thách.
