Chuyên gia thuốc nổ và cảnh sát Ukraine khảo sát mảnh vỡ một UAV của Nga (Ảnh: AFP).
Đơn vị tinh nhuệ của Nga Rubicon đã mở rộng nhanh chóng dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng Andrey Belousov kể từ khi ông được bổ nhiệm vào tháng 6 năm ngoái.
Sự xuất hiện của Rubicon, tên đầy đủ là Trung tâm Công nghệ Không người lái Tiên tiến Rubicon, là ví dụ điển hình cho cách quân đội Nga đã học cách từ bỏ lối tác chiến cứng nhắc trong xung đột Ukraine và thích nghi với chiến trường thay đổi nhanh chóng. Ukraine trước đó cũng đã thành lập một nhánh riêng trong quân đội, Lực lượng Hệ thống Không người lái, vào giữa năm 2024.
Khi Rubicon chứng minh được hiệu quả, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố vào tháng 6 rằng Nga sẽ thành lập một bộ chỉ huy quân sự chuyên trách “hệ thống UAV”. Đơn vị đó đã chính thức hoạt động vào tuần trước.
“Người đứng đầu hệ thống không người lái đã được bổ nhiệm và các cơ quan chỉ huy - kiểm soát quân sự đã được thiết lập ở mọi cấp độ. Chỉ một năm trước, quân đội chúng ta chưa được trang bị dày đặc các loại UAV như hiện nay. Nhưng dần dần, các đơn vị Nga đã xoay chuyển cục diện trên bầu trời”, Đại tá Nga Sergei Ishtuganov cho biết.
Rubicon không chỉ đơn thuần thiết kế và triển khai UAV, mà còn phát triển và thử nghiệm các hệ thống robot tiên tiến và trí tuệ nhân tạo.
Rubicon tiên phong sử dụng UAV điều khiển bằng sợi quang, tạo tác động đáng kể lên chiến trường. Những UAV này được điều khiển thông qua cáp quang, cung cấp hình ảnh thời gian thực an toàn và không thể bị gây nhiễu. Ngoài ra, đơn vị còn giúp cải thiện khả năng của các lực lượng khác.
“Các đơn vị Rubicon là một bài toán nan giải hàng đầu đối với Ukraine trong tác chiến bằng UAV, không chỉ vì chính các đơn vị UAV của họ mà còn vì họ đào tạo các đơn vị UAV Nga khác”, Michael Kofman, chuyên gia cấp cao tại Quỹ Carnegie, nhận định.
Chỉ vài tháng sau khi Rubicon được thành lập, các đơn vị của họ đã xuất hiện trên khắp chiến tuyến với thế hệ UAV mới, đảo ngược tình thế đối với quân đội Ukraine.
Lần đầu ghi nhận Rubicon tham chiến là bên trong lãnh thổ Nga, sau khi lực lượng Ukraine tiến vào và kiểm soát một phần khu vực Kursk vào mùa hè năm ngoái. Không lâu sau khi Rubicon xuất hiện, quân đội Ukraine báo cáo rằng các tuyến tiếp tế của họ gần như bị cắt đứt hoàn toàn bởi các cuộc tấn công bằng UAV.
Quân đội Ukraine rút khỏi khu vực vào đầu năm nay. Sau đó, 2 chỉ huy của Ukraine nói rằng một đơn vị Nga được huấn luyện tốt đã thay đổi toàn bộ trận đánh, săn lùng hoạt động hậu cần và các tổ điều khiển UAV của Ukraine. Lúc đó, họ chưa hề biết Rubicon đã tham chiến.
Từ đó đến nay, các đơn vị Rubicon đã được ghi nhận xuất hiện ở nhiều khu vực chiến trường, thường tạo lợi thế cho quân đội Nga bằng cách tấn công các tuyến hậu cần của Ukraine ở sâu phía sau chiến tuyến, cũng như truy lùng lực lượng điều khiển UAV của đối phương.
Vào tháng 8, chỉ huy tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn 93 của Ukraine cho biết các đơn vị Rubicon đã được tích hợp vào các lữ đoàn Nga ở khu vực Kostiantynivka, Donetsk.
Chỉ trong một tuần, ông cho biết đơn vị của mình đã mất hầu hết xe cộ, bệ phóng UAV, ăng-ten và thiết bị liên lạc. Từ đầu xung đột, Nga đã cố tìm cách loại bỏ lực lượng điều khiển UAV của Ukraine. Các đơn vị Rubicon đã đưa việc đó lên một mức độ mới.
Xung đột giờ đây là “một môi trường tác chiến UAV bão hòa”, chuyên gia quân sự Mick Ryan nói.
“Nơi nào xe bọc thép và pháo binh Ukraine triển khai, đều có thể bị tấn công hàng chục lần mỗi ngày. Mỗi sở chỉ huy giờ đều phải được chôn sâu dưới lòng đất để tránh bị UAV Nga phát hiện và phá hủy”, ông Ryan nói.
Lực lượng Ukraine đã dựng bức màn lưới trên đường và các tuyến di chuyển phía sau chiến tuyến để che chắn và ngăn chặn UAV của Rubicon, nhưng điều này chỉ giúp được phần nào do quy mô lớn của giao tranh.
Ukraine cũng ráo riết truy tìm các căn cứ tiền tuyến của đối phương. Theo Tình báo Quốc phòng Ukraine, một cuộc tấn công bằng UAV vào căn cứ Nga ở Avdiivka đã phá hủy một sở chỉ huy Rubicon vào đầu tháng này.
