"Đừng nhầm lẫn điểm xuất phát với tiềm năng của bạn"

Chàng sinh viên năm nhất ngành khoa học máy tính, Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM này còn mang một triết lý sống và cống hiến sâu sắc: lấy chuyên môn cao làm tình nguyện, dùng công nghệ để giải quyết những vấn đề thực tiễn của đất nước, mang lại lợi ích cho cộng đồng.

Từ "ham vui" đến những dự án công nghệ vì cộng đồng

Hành trình của Sẩm Pí Diệu với công nghệ bắt đầu từ sự tò mò rất đỗi học trò khi năm lớp 7, cậu bạn tình cờ thấy "anh kia ngồi code Pascal. Anh ấy gõ trên máy giáo viên, em tưởng là ảnh sửa máy cho cô". Khi biết đó là bài tập môn tin học cho học sinh, Diệu thấy hay hay và cũng xin cô cho học. Thế rồi niềm yêu thích lớn dần, đưa cậu đến với đội tuyển tin học lớp 9, bắt đầu làm quen với ngôn ngữ máy tính C++ và cứ thế học chuyên tin từ đó tới bây giờ.

ẢNH: NVCC

Khác với nhiều bạn bè cùng lứa đi theo hướng "lập trình thi đấu" thuần túy, Diệu sớm rẽ sang con đường riêng là lập trình ứng dụng. Diệu chia sẻ luôn mong muốn làm điều gì đó để đóng góp hiệu quả cho xã hội, ngoài việc chỉ học kiến thức.

Cũng chính tinh thần "ham vui", thích khám phá này đã đưa Diệu đến với các hoạt động Đoàn - Hội. Chàng trai thật thà chia sẻ: "Hồi lớp 6, lớp 7, em cứ đi học xong rồi về nên khá chán. Vậy nên khi đăng ký tham gia các đội nghi lễ, đội trống kèn hay phụ thầy cô xếp báo tuần, em thấy vui. Tham gia Đoàn - Hội cho em gặp được nhiều người hơn, có thể có kết nối với các anh chị khác, tham gia nhiều phong trào, sân chơi mới".

Một trong những cơ hội đó chính là Hội thi Thử thách trí tuệ nhân tạo (AI Challenge) TP.HCM, nơi Diệu đã giành cả giải nhất và nhì trong 2 năm liên tiếp. Đây cũng chính là bước đệm cho công bố khoa học quốc tế đầu tiên của Diệu.

Sau cuộc thi, Ban tổ chức và Hội đồng chuyên môn đã giới thiệu để Diệu và nhóm phát triển đề tài, nộp bài báo khoa học. Kết quả là bài kỷ yếu đăng trên tạp chí xếp hạng Scopus Q4 ra đời.

Khi được hỏi về ý nghĩa của công trình này, Diệu giải thích một cách vô cùng trực quan: "Mọi người hãy tưởng tượng chúng ta có một video rất dài, ví dụ như một đoạn video camera đường phố kéo dài vài tiếng đến vài ngày và bây giờ các anh CSGT muốn tìm một vụ tai nạn. Theo cách truyền thống, mọi người sẽ phải tự xem và tìm, rất mất thời gian".

Nghiên cứu của Diệu giải quyết đúng vấn đề đó. "Chúng em đã xây dựng một hệ thống giống như một phòng họp trực tuyến dành riêng cho việc tìm kiếm video. Tại đây, nhiều người có thể cùng lúc vào tìm kiếm và khi một người tìm thấy một đoạn video quan trọng, kết quả đó sẽ ngay lập tức hiện lên màn hình của tất cả mọi người khác", cậu bạn lý giải.

ẢNH: NVCC

Điểm đặc biệt là hệ thống hoạt động "thời gian thực" nhờ công nghệ WebSocket, giống như "một đường dây nóng liên tục". Đề tài này có thể ứng dụng ngay cho các nhà đài, phóng viên tìm kiếm tư liệu hoặc hỗ trợ CSGT kiểm tra camera giám sát, tăng tốc độ tìm kiếm lên nhiều lần.

Không dừng lại ở đó, Diệu còn đang ấp ủ một dự án mới trong khuôn khổ cuộc thi Hành trình "Bản lĩnh hạt giống xanh" của Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM. Diệu và nhóm đang nghiên cứu làm một mô hình "game TVC tương tác tuyên truyền pháp luật".

Nhận thấy các màn hình TVC trong thang máy hay tại khu vực chờ thường chỉ phát quảng cáo lặp đi lặp lại nên nhóm của Diệu muốn biến chúng thành một trò chơi tương tác, nơi người xem có thể trả lời các câu hỏi tình huống pháp luật (như các luật về giao thông, thanh niên, bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp…). Mục tiêu là để "pháp luật tiếp cận các bạn trẻ", thay vì các bạn trẻ phải chủ động tìm hiểu một lĩnh vực thường bị coi là khô khan.

Núi cao còn có núi cao hơn

Từ sự tò mò ban đầu, Sẩm Pí Diệu nhất quán với mục tiêu dùng công nghệ để tạo ra các sản phẩm có thể ứng dụng cho cộng đồng. Cứ thế, bảng thành tích của Diệu dài thêm mỗi ngày: Bằng khen của T.Ư Đoàn, Thành đoàn TP.HCM, Bộ GD-ĐT, Huy hiệu Tuổi trẻ sáng tạo và gần đây nhất là danh hiệu Tài năng trẻ TP.HCM năm 2024.

Để có thể vừa duy trì thành tích học tập, vừa làm nghiên cứu khoa học, vừa tham gia công tác Đoàn - Hội, bí quyết của Diệu nằm ở sắp xếp thời gian và tuân thủ kỷ luật thép trong việc lập kế hoạch. Diệu chia sẻ: "Em kiểm tra xem thời gian tổ chức có trùng với lịch mình thi giữa kỳ, cuối kỳ không. Và em xác định mặc dù không phải hoạt động nào mình cũng tham gia nhưng khi tham gia thì phải có chất lượng". Diệu luôn lập kế hoạch chi tiết, chuẩn bị từ sớm để "tránh dồn công việc, deadline vào gần cuối" với tâm niệm "nhiệm vụ chính trị của học sinh - sinh viên, trách nhiệm quan trọng nhất vẫn là việc học trên trường lớp".

Khi được hỏi về động lực thi đua, Diệu có một cách nhìn rất thú vị, đó là thường xuyên theo dõi thành tích của các anh chị, bạn bè. "Em thường thấy anh chị, bạn bè hay cả những em nhỏ hơn mình đạt được những thành tích đáng nể. Ai được vinh danh hay đạt danh hiệu gì, em đều xem và lấy đó làm động lực để cố gắng hơn. Em luôn nghĩ "núi cao còn có núi cao hơn", nên lúc nào cũng tìm những người giỏi hơn để học hỏi, phấn đấu theo", Diệu chia sẻ.

Tầm nhìn của Diệu không chỉ dừng lại ở chinh phục các cuộc thi. Chàng trai có định hướng rõ ràng về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào thực tiễn tại Việt Nam. Một là trong lĩnh vực y tế, y sinh, nơi AI có thể hỗ trợ bác sĩ trong chẩn đoán bệnh. Hai là ở khía cạnh công nghệ, Diệu muốn giải quyết bài toán lớn hiện nay: "Phần lớn các thiết bị chạy được AI đều cần phần cứng rất mạnh nên em mong có thể phát triển những mô hình AI hoạt động trên thiết bị nhỏ gọn, để mang lợi ích của công nghệ đến với nhiều người hơn".

Đúc kết hành trình của mình, Diệu chia sẻ một cách chân thành: "Đừng bao giờ nhầm lẫn điểm xuất phát của bạn với tiềm năng của bạn. Mọi người hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, từ các bài tập, đồ án trên lớp..., đừng ngại thử sức để biết được bản thân có thể đi xa đến đâu".