Ngành dệt may thích ứng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động

Trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế dệt và may, thiết bị, nguyên phụ liệu và vải 2025 (HanoiTex & HanoiFabric 2025), chiều 16/12, Hiệp hội Dệt may Việt Nam tổ chức Hội thảo "Chiến lược phát triển ngành dệt may Việt Nam trong môi trường biến động".

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, ngành dệt may Việt Nam đứng trước yêu cầu phải điều chỉnh chiến lược phát triển nhằm thích ứng với các thay đổi về chính sách, thị trường và chuỗi cung ứng.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu tiếp tục biến động mạnh, chuỗi cung ứng chịu nhiều sức ép từ yêu cầu tuân thủ, chi phí logistics gia tăng; yêu cầu từ các nhãn hàng quốc tế ngày càng khắt khe; chính sách mua hàng của nhiều thị trường lớn thay đổi nhanh chóng, chính sách thuế quan và xu hướng phát triển bền vững, ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải tái định vị chiến lược phát triển trong trung và dài hạn.

Trước những thách thức đó, ngành dệt may Việt Nam đã xác lập và triển khai thành công ba trụ cột chiến lược mang tính nền tảng.

Các doanh nghiệp đã thực hiện đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Từ chỗ phụ thuộc lớn vào một số thị trường truyền thống, đến nay sản phẩm dệt may Việt Nam đã có mặt tại 138 thị trường trên toàn cầu, qua đó giảm thiểu rủi ro, tăng khả năng chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài.

Cùng với đó, các doanh nghiệp đã thực hiện đa dạng hóa đối tác và khách hàng. Chiến lược này giúp doanh nghiệp dệt may chủ động hơn trong đàm phán, thích ứng với sự thay đổi trong phương thức mua hàng và giảm phụ thuộc vào một số ít nhãn hàng lớn.

Ngành cũng thực hiện đa dạng hóa mặt hàng, chuyển dần từ các sản phẩm gia công đơn giản sang những sản phẩm đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng phân hóa của thị trường, phù hợp với xu hướng tiêu dùng mới.

Để hiện thực hóa ba trụ cột chiến lược nêu trên, ngành dệt may Việt Nam đã và đang triển khai 5 nhóm giải pháp trọng tâm.

Trong đó, đáng chú ý là chương trình xanh hóa ngành dệt may, coi phát triển bền vững không chỉ là yêu cầu tuân thủ mà là điều kiện sống còn để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ngành dệt may cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, tự động hóa, robot hóa và từng bước đưa trí tuệ nhân tạo tham gia vào chuỗi sản xuất và chuỗi cung ứng.

Đây được xem là chìa khóa để nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh trong dài hạn.

Bên cạnh đó, việc tăng cường liên kết chuỗi được coi là trụ cột then chốt, tập trung vào phát triển nguồn cung trong nước, nâng cao năng lực quản trị và đẩy mạnh chia sẻ kinh nghiệm thông qua các hội thảo chuyên đề với sự tham gia của các tổ chức quốc tế.

Theo dự kiến, năm 2025, thặng dư thương mại của ngành dệt may Việt Nam đạt trên 20 tỷ USD, tiếp tục khẳng định vai trò ngành xuất khẩu chủ lực của nền kinh tế.

Theo ông Vũ Đức Giang, bối cảnh mới đang mở ra những cơ hội quan trọng cho ngành dệt may, đặc biệt trong chiến lược đa dạng hoá thị trường, đa dạng hoá khách hàng và sản phẩm.

Tuy nhiên, cơ hội chỉ có thể trở thành hiện thực khi doanh nghiệp đủ năng lực tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu,  chủ động hơn trong thiết kế, công nghệ, nguyên phụ liệu và xây dựng thương hiệu.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho rằng, năm 2025 khép lại trong bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, bất ổn và yếu tố khó lường.

Trong bối cảnh đó, cộng đồng doanh nghiệp dệt may Việt Nam đã thể hiện rõ bản lĩnh, tinh thần chủ động và khả năng thích ứng linh hoạt.

Đáng chú ý, theo ông Trần Thanh Hải, việc Mỹ áp dụng thuế quan đối ứng đã khiến ngành dệt may Việt Nam thúc đẩy tái cơ cấu và nâng cao giá trị.

Nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng chuyển hướng sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, kỹ thuật phức tạp, đồng thời đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, qua đó biến thách thức thành cơ hội đổi mới.

Tuy nhiên, ông Hải đưa ra những khó khăn mà ngành dệt may đang đối diện, đó là môi trường thương mại quốc tế ngày càng phức tạp và khó dự báo, với sự gia tăng của các biện pháp phòng vệ thương mại, hàng rào kỹ thuật, hàng rào xanh và hàng rào lao động.

Các thị trường lớn không chỉ yêu cầu về giá và chất lượng mà còn đặt ra tiêu chí khắt khe về truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon, kinh tế tuần hoàn và trách nhiệm xã hội.

Đáng chú ý, áp lực cạnh tranh khu vực và toàn cầu ngày càng gay gắt. Nhiều quốc gia duy trì lợi thế về chi phí lao động, trong khi các đối thủ lớn tiếp tục phục hồi và nâng cấp công nghệ. Nếu không đổi mới mạnh mẽ, ngành dệt may Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ suy giảm năng lực cạnh tranh.

Đặc biệt là điểm nghẽn về nội địa hóa nguyên phụ liệu vẫn là thách thức dai dẳng, đặc biệt ở các khâu dệt, nhuộm, hoàn tất, khiến giá trị gia tăng trong nước còn hạn chế và doanh nghiệp dễ bị tổn thương trước biến động bên ngoài.

Từ thực tiễn đó, ông Trần Thanh Hải cho rằng, ngành dệt may Việt Nam cần tập trung vào một số định hướng lớn, tái cơ cấu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng; phát triển chuỗi cung ứng trong nước; tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do; coi chuyển đổi xanh là lợi thế cạnh tranh cốt lõi; đồng thời đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực và chuyển đổi số.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi để ngành dệt may Việt Nam giữ vững vai trò là ngành xuất khẩu chủ lực của đất nước.

Trong năm 2025 đánh dấu một giai đoạn chuyển mình quan trọng của ngành dệt may Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế toàn cầu, khi vị thế và tầm vóc của ngành ngày càng được khẳng định rõ nét hơn khi kim ngạch xuất khẩu đạt 46 tỷ USD, tăng 5,6% so với năm 2024. 

Thành quả này đến từ chiến lược “lấy chất lượng làm trọng tâm” và sự chuyển mình mạnh mẽ trong công nghệ, giúp Việt Nam tiếp tục giữ vững vị thế “top 3” xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới thế giới.