Do ảnh hưởng của bão số 11, mưa lũ kéo dài nhiều ngày đã gây hậu quả nặng nề cho làng nghề hoa đào Cam Giá (phường Gia Sàng, Thái Nguyên). Hàng chục héc-ta đào cảnh – nguồn thu nhập chính và niềm tự hào của người dân – bị ngập úng và chết héo.
Người trồng đào oằn mình gánh nợ
Trên diện tích hơn 5.000m², với hơn 1.000 gốc đào cảnh đang trong thời kỳ chăm sóc, tạo dáng cho vụ Tết, gia đình anh Nguyễn Văn Hiền (tổ 7, phường Gia Sàng) là một trong những hộ chịu thiệt hại nặng nề nhất.
Những gốc đào trị giá từ 3 đến 10 triệu đồng, tổng giá trị ước tính hơn 1 tỷ đồng, nay trơ gốc chết khô.
“Để khôi phục diện tích này phải mất ít nhất một năm, trong khi gia đình đang nợ ngân hàng 1,2 tỷ đồng. Nghề trồng đào là nguồn sống chính, tất cả vốn liếng đều dồn vào đó. Sau bão Yagi năm 2024, tôi vừa mới gây dựng lại vườn, chưa kịp ổn định thì bão số 11 lại quét qua, coi như trắng tay. Chúng tôi mong nhà nước và ngân hàng sớm có chính sách hỗ trợ để phục hồi sản xuất", anh Hiền chia sẻ.
Không riêng gia đình anh Hiền, hộ anh Nguyễn Khắc Điệp (tổ 5) cũng rơi vào cảnh tương tự. Toàn bộ vườn đào chuẩn bị cho vụ Tết Nguyên đán năm nay bị ngập úng, chết rụi.
“Coi như mất vụ, chúng tôi không còn hàng để cung cấp cho khách quen. Giờ tôi chỉ biết thu dọn, cải tạo lại mặt bằng, mong sang năm cây bén rễ trở lại”, anh Điệp chia sẻ.
Ở cùng tổ với anh Điệp, bà Nguyễn Thị Hải Hà vẫn đều đặn ra vườn thu gom những gì còn sót lại sau lũ. Hơn 500 gốc đào mất trắng, thiệt hại khoảng 500–600 triệu đồng.
“Chưa bao giờ tôi thấy trận lũ nào khủng khiếp như vậy. Nhà cửa còn di dời được, chứ vườn đào ngập hai, ba ngày thì chịu. Giờ chúng tôi phải thuê máy nhổ gốc, thuê nhân công cải tạo đất, khử khuẩn, xử lý mầm bệnh. Chúng tôi mong ngân hàng giảm lãi suất, giãn nợ để bà con có điều kiện làm lại", bà Hà nói.
Người dân không bỏ nghề
Cùng chung cảnh ngộ, ông Nguyễn Văn Đông (tổ dân phố Cam Giá 4) chia sẻ: “Tất cả vốn liếng đều nằm trong vườn đào. Khi nước sông Cầu dâng cao, hàng nghìn gốc đào – từ đào cổ thụ, đào huyền đến đào cành – đều bị ngập. Khu vực ngập lâu nhất tới ba ngày, cây rụng lá, trơ cành khô".
Ông Nguyễn Văn Toàn, một hộ trồng đào khác, cho hay nhà ông có hơn 2.000 gốc đào, năm nào cũng bán hết, thu nhập ổn định. Nhưng hai năm trở lại đây, thiên tai liên tiếp xảy ra: năm trước là bão Yagi, năm nay là bão Matmo – thiệt hại nặng nề.
Dẫu mất mát lớn, người dân Cam Giá vẫn kiên trì bám nghề. Với họ, cây đào không chỉ là kế sinh nhai mà còn là biểu tượng của quê hương.
Ông Nguyễn Văn Giá, người gắn bó lâu năm với nghề, cho biết diện tích bị ngập sâu coi như mất trắng, nhưng phần đất cao còn giữ được ít cây.
“Gia đình tôi dọn dẹp, rắc vôi khử khuẩn và chăm sóc lại. Với phần đất không thể phục hồi, tôi chuyển sang trồng cây ngắn ngày, chờ vụ sau trồng lại. Nghề này nuôi sống cả gia đình hơn chục năm nay, bỏ thì thương mà giữ thì cực. Chỉ mong được hỗ trợ một phần vốn để tiếp tục bám nghề", ông Giá thông tin.
Bà Phùng Thị Minh Hồng, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân Cam Giá 4, cho biết chi hội đã tiến hành thống kê thiệt hại, đồng thời hướng dẫn hội viên các biện pháp chăm sóc, xử lý đất và phòng bệnh sau lũ. Người dân rất mong được hỗ trợ về vốn, vật tư để sớm khôi phục sản xuất và giữ nghề truyền thống.
Ông Ngô Thủy, Chủ tịch UBND phường Gia Sàng, thông tin thêm: “Chính quyền đã phối hợp với các hội, đoàn thể đến thăm hỏi, động viên và hướng dẫn bà con khôi phục vườn đào. Trước mắt, phường đề nghị tỉnh và các ngân hàng xem xét hỗ trợ vốn, lãi suất để người dân ổn định sản xuất, duy trì làng nghề".
Làng nghề hoa đào Cam Giá hình thành từ đầu những năm 2000 và được công nhận là làng nghề vào năm 2016, với gần 400 hộ trồng đào trên diện tích khoảng 50ha. Mỗi năm, nghề trồng đào mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng, góp phần ổn định kinh tế địa phương và tạo nên nét văn hóa đặc trưng mỗi dịp Tết đến xuân về.
Tuy nhiên, đợt bão lũ vừa qua đã khiến khoảng 35ha diện tích bị ngập, thiệt hại ước tính hàng chục tỷ đồng. Việc khôi phục đòi hỏi nhiều công sức và chi phí, từ nhổ bỏ gốc chết, cải tạo đất, xử lý mầm bệnh đến chuẩn bị giống mới.
