Nhiều người bị bắt vì xuất 650 tấn khoáng sản đội lốt rác thải qua Trung Quốc

Ngày 17/12, Lý cùng nhiều người bị Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03) Công an TP HCM bắt về hành vi Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Trước đó, PC03 phối hợp Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 kiểm tra hồ sơ, thủ tục đối với hai tờ khai hải quan do Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai đăng ký. Lô hàng gồm 23 container được làm thủ tục xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc, khai báo là "xỉ đa kim... thu gom trong quá trình luyện kim". Tuy nhiên, xác minh thực tế cho thấy mặt hàng xuất khẩu có dấu hiệu khai báo gian dối về tên gọi, chủng loại, không phù hợp nội dung khai báo hải quan.

Kết quả giám định của cơ quan chuyên môn xác định, dù được khai báo là "xỉ đa kim", hàng hóa trong các container thực chất chứa chủ yếu là đồng ở dạng hợp chất CuFeS2, có hàm lượng kim loại cao, không phải phế liệu như doanh nghiệp kê khai.

Tổng khối lượng hàng hóa là hơn 650 tấn, có hàm lượng đồng trung bình 26,25%, sắt 37,35% và lưu huỳnh 35,69%. Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự cấp thành phố kết luận giá trị lô hàng vi phạm lên tới nhiều tỷ đồng.

Cơ quan điều tra bước đầu xác định, đây là hoạt động có tổ chức, phân công vai trò chặt chẽ do Lý chủ mưu, cầm đầu. Ông này trực tiếp điều hành toàn bộ đường dây xuất khẩu trái phép hàng hóa từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Lý nhận "đơn hàng" từ một người Trung Quốc thông qua nền tảng WeChat, sau đó điều phối toàn bộ các khâu, từ thuê container, đặt tàu vận chuyển, tổ chức đóng hàng đến sử dụng pháp nhân doanh nghiệp để thực hiện thủ tục hải quan.

Các thành viên còn lại được phân công cụ thể theo từng công đoạn. Có người phụ trách nắm chính sách pháp luật và trực tiếp tổ chức khai báo hải quan; người chạy hiện trường, làm việc tại cảng, phối hợp kiểm hóa, giám định; người thành lập, quản lý các pháp nhân "ma", mua bán hóa đơn, lập hồ sơ khống và điều phối dòng tiền; người đứng tên đại diện pháp luật để ký hồ sơ, chuyển tiền nhằm hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa.

Cơ quan điều tra đánh giá, phương thức, thủ đoạn phạm tội trong vụ việc thể hiện tính tinh vi và mới. Nhóm tội phạm không chỉ gian dối trong việc khai báo tên gọi, mã và chủng loại hàng hóa mà còn tổ chức hợp thức hóa toàn bộ hồ sơ xuất khẩu bằng cách sử dụng doanh nghiệp "ma" mua hóa đơn giá trị gia tăng từ các pháp nhân không phát sinh giao dịch thật, lập khống hợp đồng và thực hiện các giao dịch chuyển tiền nhằm hợp thức hóa chứng từ, che giấu bản chất hàng hóa.

Việc khai báo khoáng sản có hàm lượng kim loại cao thành "xỉ đa kim" được xác định là thủ đoạn đánh tráo bản chất hàng hóa, biến sản phẩm khoáng sản (tinh quặng) có giá trị lớn thành chất thải, qua đó né tránh sự kiểm soát của cơ quan quản lý và đưa tài nguyên ra nước ngoài.

Trong quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP HCM đã thu thập lời khai, tổ chức đối chất để làm rõ sự thống nhất ý chí và phân công vai trò giữa các đồng phạm. Xác minh tại đại lý hãng tàu về quá trình thuê tàu, mô tả hàng hóa, mã hồ sơ khai báo; xác minh tại cơ quan thuế, tài chính và chính quyền địa phương nhằm bóc tách bản chất các pháp nhân "ma".

Ngoài ra, cảnh sát còn thu thập sao kê, tài liệu ngân hàng để truy vết dòng tiền phục vụ việc mua hóa đơn và hợp thức hóa hồ sơ; đồng thời trưng cầu giám định tại Phân viện Khoa học hình sự – Bộ Công an.

Cơ quan điều tra tiếp tục mở rộng vụ án, làm rõ người Trung Quốc đặt hàng, truy nguồn khoáng sản, xác minh vai trò các doanh nghiệp, người môi giới và rà soát những lô hàng có dấu hiệu tương tự nhằm đấu tranh triệt để hành vi xuất khẩu trái phép tài nguyên.