Và trong thời đại nào cũng có những bậc cha mẹ - dù chỉ là những người nông dân, công nhân, không học tới cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, không biết AI, ChatGPT, thậm chí chỉ trải qua bình dân học vụ để xóa mù chữ, nhưng vẫn nuôi dạy con thành người tử tế, thành công trong cuộc sống.
ĐIỀU QUAN TRỌNG NHẤT TRUYỀN CHO CÁC CON
Ngồi trước mặt người viết, cụ bà Lê Thị Lương, 92 tuổi, vẫn minh mẫn, lưng thẳng, mắt sáng, giọng cười vẫn sang sảng. Cụ kể về tuổi thơ của mình tại một ngôi làng nhỏ ở Nghệ An. Là con gái trong một gia đình đông con và vì quan niệm xưa cũ, cụ không được đi học. Mãi tới năm 20 tuổi, cụ mới biết những con chữ đầu tiên nhờ lớp bình dân học vụ.
Cụ bà chăm chỉ đến lớp giữa những vất vả của việc đồng áng, buôn bán ngoài chợ. Cho tới khi lấy chồng rồi chồng vào bộ đội, cụ ở nhà lo việc hậu phương và vẫn miệt mài học tập. Sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc năm 1954, từ ngôi làng nhỏ ở Nghệ An, cụ theo chồng ra Hà Nội, trải qua các công việc từ nhân viên cấp dưỡng trong nhà ăn của đơn vị quân đội đến công nhân nhà máy may…
Chồng công tác trong quân ngũ, cụ Lương vừa lo công việc sản xuất vừa chăm sóc, nuôi dạy các con chu toàn trong điều kiện còn thiếu thốn, vất vả trước ngày đất nước thống nhất và cả trong những năm đầu sau khi non sông liền một dải. Vậy mà cả 4 người con của cụ Lương đều ngoan ngoãn, giỏi giang và đều trở thành những người thành công, có vị trí trong xã hội.
Cụ bà Lê Thị Lương cùng cháu ngoại Thuroczy Viktoria Lyanh (trái), người tốt nghiệp ĐH Oxford, giao lưu với các bạn sinh viên trong lần Lyanh về Việt Nam
ẢNH: HỒNG QUÂN
Một trong 4 người con của cụ Lê Thị Lương là tiến sĩ Phan Bích Thiện, Ủy viên Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa VII (2009 - 2014); khóa VIII (2014 - 2019), khóa IX (2019 - 2024) và khóa X (2024 - 2029). Chị Thiện là cựu học sinh (HS) lớp chuyên toán Trường PTCS (cấp 2) Chu Văn An và lớp chuyên Anh Trường PTTH Lý Thường Kiệt (ngày nay là THPT Việt Đức, Hà Nội). Sau đó chị Thiện được Bộ Giáo dục lựa chọn cử đi du học đại học ở Moscow, Nga. Chị lập nghiệp tại Hungary và hiện giữ vị trí Phó chủ tịch Hiệp hội Người Việt Nam tại Hungary,
Chủ tịch Quỹ Vì quan hệ Hungary - Việt Nam, đồng thời là người tạo lập, Chủ tịch Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu.
Cụ bà Lê Thị Lương chia sẻ trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn chung của biết bao gia đình mấy chục năm về trước, là một người mẹ, cụ luôn tâm niệm phải chăm chỉ làm việc, tiết kiệm, để các con được ăn no mặc ấm và phải được học hành đến nơi đến chốn. Hoàn cảnh có vất vả thế nào, các con cũng phải được đến trường. "Từ khi Thiện và các con hiểu chuyện, tôi thường nói với các con làm sao phải ráng học, luôn luôn phải học giỏi. Mẹ không có điều kiện được đi học đến nơi đến chốn nên công việc tay chân vất vả, các con may mắn hơn mẹ, phải học để thay đổi cuộc đời", cụ hồi tưởng.
Chính tấm gương lao động, học tập không ngừng của cụ Lương đã truyền cảm hứng học tập suốt đời, làm việc say mê, có trách nhiệm tới cả 4 người con, và sau này là thế hệ cháu nội, cháu ngoại của cụ.
Nhiều người cháu của cụ Lương chinh phục các học bổng danh giá rồi làm việc ở nhiều quốc gia. Hai con gái của tiến sĩ Phan Bích Thiện đều học tập tại Vương quốc Anh, một người tốt nghiệp ĐH Oxford, một người tốt nghiệp thạc sĩ ngành kiến trúc Trường The Bartlett, thuộc ĐH University College London.
CHA MẸ CÓ THỂ KHÔNG PHẢI NGƯỜI GIỎI NHẤT, NHƯNG LÀ NGƯỜI THẤU HIỂU NHẤT
Mỗi tối trong tuần, anh Nguyễn Chí Công (phụ huynh ở xã Xuân Thới Sơn, TP.HCM) đều bận rộn. Những ngày không chở các con đi học Anh văn, anh và các con (HS cấp THCS) cùng ngồi vào bàn, xem lại bài vở. Chỉ cho con học Anh văn và các môn năng khiếu bên ngoài, còn lại anh Công đồng hành cùng con trong các môn từ toán, vật lý, hóa học tới sinh học, lịch sử, địa lý…
Cha mẹ luôn là những người thầy tuyệt vời của các con
ẢNH: NHẬT THỊNH
"Tôi thích cảm giác ngồi học cùng con. Để con biết rằng luôn có cha mẹ đồng hành, để mình được lắng nghe các suy tư, trăn trở của con, từ đó có thể được là bạn của con", anh Công chia sẻ.
Không phải cứ cha mẹ giỏi giang, thành đạt, thì chắc chắn con sẽ thành tài. Cũng không phải cha mẹ chưa được học qua trường lớp đủ đầy, ít kiến thức về công nghệ thì con sẽ yếu kém. Cha mẹ luôn là những người thầy đầu tiên và khi người thầy có đạo đức, sự bao dung và tinh thần ham học hỏi, ắt sẽ nuôi dạy được trò có đức - tài toàn vẹn.
Thời đại nào cũng cần sự đồng hành của mẹ cha
Việc dạy con học với các bậc cha mẹ hiện nay không hề dễ dàng chút nào. Nhiều
cha mẹ bận bịu lo mưu sinh, không có nhiều thời gian cho con. Bên cạnh đó còn những khó khăn khác, kiến thức và kỹ năng truyền đạt kiến thức của cha mẹ cần phù hợp tâm lý lứa tuổi, kiến thức nền mà con đang học…
Là một nhà giáo, cũng là một phụ huynh, tôi nghĩ có nhiều giải pháp để cha mẹ có thể áp dụng khi hướng dẫn con học tập ở nhà, quan trọng hơn là cho con có tinh thần tự học. Tôi cho rằng ở giai đoạn nào, thời đại nào thì cha mẹ vẫn nên là người đồng hành với con mình trong việc học. Cha mẹ là người đồng hành, tức chỉ đường, cho các con phương hướng, động viên, khích lệ chứ không phải chỉ là người nắm tay dắt các con đi.
LÊ TẤN THỜI (Giáo viên Trường THCS Nguyễn Đăng Sơn, xã Chợ Mới, tỉnh An Giang)
