BAO GIỜ CÓ TIỀN XÂY NHÀ?
Sáng 25.11, trên mỗi mái nhà tại xã Hòa Thịnh (Đắk Lắk, trước đây thuộc tỉnh Phú Yên) là những tấm chăn ướt sũng phơi tạm, dưới mỗi con ngõ là tiếng xẻng dọn bùn chan chát, tiếng máy nổ hút nước vang suốt từ tờ mờ sáng.
Vợ chồng cụ ông Trần Văn Khánh và bà Lê Thị Yến (cùng 76 tuổi, thôn Phú Hữu) ngồi giữa khoảng sân lổn nhổn gạch vụn, nơi từng là mái ấm của đại gia đình suốt mấy chục năm. Chỉ trong vài giờ, dòng lũ dữ đã cuốn sập căn nhà của hai cụ và 3 căn nhà liền kề của 3 người con trai. "Tôi 76 tuổi rồi, chưa bao giờ nghĩ cả gia đình lại mất nhà cùng lúc. Giờ hơn chục người phải trú trong cái nhà vệ sinh còn sót lại và che tạm cái lều ngoài sân", cụ Khánh nghẹn giọng, đôi mắt đỏ hoe.
Ông Trần Chủ Nghĩa (46 tuổi, con trai thứ của cụ Khánh) nói, cố nén tiếng thở dài: "Vợ chồng tôi trắng tay rồi. Muốn dựng lại nhà cũng không biết xoay đâu ra tiền. Hai đứa nhỏ còn đang tuổi đi học… tôi sợ tụi nó phải nghỉ giữa chừng".
Bộ đội địa phương giúp người dân xã Hòa Thịnh (Đắk Lắk) dọn dẹp sau lũ
ẢNH: HUY ĐẠT
Còn tại thôn Vĩnh Xuân (xã Tuy An Tây, Đắk Lắk), xóm Lớn vẫn còn hằn những vết nứt dài sau nhiều ngày mưa lớn. Chiều 20.11, phát hiện vết nứt, nghe tiếng đất đá dịch chuyển, người dân vội chạy khỏi khu vực nguy hiểm. Chính quyền huy động xe tải đến hỗ trợ di dời. Tổng cộng 34 hộ với 116 nhân khẩu trong xóm phải sơ tán đến nhà văn hóa thôn hoặc tá túc tạm nhà người quen. Ông Phan Quang Phi, Chủ tịch UBND xã Tuy An Tây, cho biết xã đã đề xuất tỉnh hỗ trợ 50 tỉ đồng xây dựng khu tái định cư Vĩnh Xuân để bà con sớm ổn định nơi ở.
Ở rốn lũ Hòa Xuân, bùn non vẫn đặc quánh trong nhiều thôn. Bí thư Đảng ủy xã Đặng Hồng Lĩnh cho hay người dân tạm thời không thiếu đói nhưng rất cần mùng mền, quần áo ấm, thuốc men, nước sạch và điện để tái thiết sinh hoạt. "Giếng nhiễm bẩn, rác và bùn dày đặc, nhiều hộ chưa thể ở lại nhà", ông Lĩnh nói.
Tình cảnh tương tự diễn ra ở nhiều khu vực ngập sâu của Gia Lai, Khánh Hòa. Các địa phương vẫn đang cần lực lượng dọn vệ sinh, sửa đường sá, thủy lợi, đồng thời hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi… để nông dân sớm khôi phục cuộc sống. Đặc biệt, nhiều gia đình nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại nặng, cần vốn và con giống để khôi phục. Người dân rất mong ngân hàng cho vay ưu đãi và khoanh nợ cũ.
NHIỀU CHÍNH SÁCH KHÔI PHỤC DÂN SINH
Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Tạ Anh Tuấn nhấn mạnh nhiệm vụ cấp bách là khôi phục các điểm trường, yêu cầu địa phương dọn dẹp, sửa chữa để học sinh sớm trở lại lớp. Tỉnh chỉ đạo tuyệt đối không để người dân thiếu gạo; lương thực phải được trao tận tay từng hộ, nhất là vùng bị chia cắt.
Hiện tỉnh Đắk Lắk đã ban hành chính sách hỗ trợ cho các gia đình bị thiệt hại do mưa bão gây ra. Theo đó, hộ nghèo được hỗ trợ 3 triệu đồng/hộ, các hộ khác sẽ hỗ trợ 1,5 triệu đồng/hộ. Tỉnh huy động tối đa lực lượng để sửa chữa, xây mới nhà, bảo đảm tiến độ Thủ tướng Chính phủ giao, hoàn thành sửa nhà trước 30.11.2025, xây mới trước 31.1.2026. Trong thời gian chờ, địa phương phải bố trí chỗ ở tạm an toàn, không để người dân màn trời chiếu đất.
Vợ chồng cụ Trần Văn Khánh (76 tuổi, xã Hòa Thịnh, Đắk Lắk) và gia đình 3 người con đều bị sập nhà
ẢNH: HUY ĐẠT
Tại Gia Lai, nhiều xã phường tại khu vực Quy Nhơn, Tuy Phước vẫn ngổn ngang sau lũ. Các địa phương trong tỉnh đang khẩn trương phát gạo từ nguồn dự trữ quốc gia cho người dân bị thiệt hại. Tỉnh cũng quyết định mức hỗ trợ 60 triệu đồng/hộ có nhà sập hoàn toàn, 5 triệu đồng/hộ nhà bị tốc mái, 2 triệu đồng/nhà hư hỏng một phần và 2 triệu đồng/hộ/tháng trong 3 tháng cho hộ nghèo, cận nghèo bị ngập do mưa lũ.
Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn khẳng định tinh thần khắc phục: "Khẩn trương nhất, quyết liệt nhất, mục tiêu hàng đầu là nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân; bảo đảm không để người dân thiếu ăn, rét lạnh, không có chỗ ở; bệnh nhân được cứu kịp thời và học sinh, sinh viên sớm trở lại trường".
Tỉnh Khánh Hòa triển khai chính sách hỗ trợ 60 triệu đồng cho hộ có nhà sập hoàn toàn hoặc bị cuốn trôi, 30 triệu đồng cho hộ có nhà hư hỏng nặng, 1 triệu đồng/nhân khẩu trong hộ bị ngập, 500.000 đồng/học sinh từ tiểu học trở lên để mua sách vở, tránh gián đoạn học tập. Các địa phương trong tỉnh đang trao tiền hỗ trợ cho người dân.
Bên cạnh đó, cơ quan chức năng các địa phương cũng đang nỗ lực khắc phục hư hỏng, thiệt hại đường dây điện và nhà máy nước để sớm cung cấp điện và nước sạch cho toàn bộ người dân.
Nhà sập, tài sản bị hư hỏng, bị lũ cuốn trôi, nhiều gia đình ở phía đông tỉnh Đắk Lắk (Phú Yên cũ) rất khó khăn trong khôi phục cuộc sống
ẢNH: HUY ĐẠT
NỖ LỰC KHÔI PHỤC CÁC TUYẾN ĐƯỜNG, ĐÈO HUYẾT MẠCH
Tại Khánh Hòa, QL27 (Phan Rang - Đà Lạt) và QL27C (Nha Trang - Đà Lạt) bị sạt lở. Riêng đèo Khánh Lê trên QL27C xuất hiện 42 điểm sạt lở lớn, khoảng 104.530 m³ đất đá khiến giao thông tê liệt; hôm qua 25.11, lực lượng công binh nổ mìn phá hơn 600 m³ đá để khắc phục.
Tại Lâm Đồng, các đèo Mimosa, Prenn và D'Ran trên QL20 (tuyến huyết mạch nối Đà Lạt với TP.HCM và các tỉnh Đông Nam bộ) bị sạt lở, nhiều đoạn ách tắc. Chiều 25.11, Sở Xây dựng tỉnh đã cho phép lưu thông đèo Prenn trở lại (trừ xe tải) sau 8 ngày tạm dừng lưu thông.
Sau đợt mưa bão kéo dài, ngày 17.11, cơ quan chức năng phát hiện đèo Prenn sạt lở nghiêm trọng tại vị trí từ Km 224+600 đến Km 224+700 (QL20). Để đảm bảo an toàn, tỉnh Lâm Đồng cấm các phương tiện lưu thông qua đoạn sạt lở này. Những ngày qua, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, Sở Xây dựng tỉnh Lâm Đồng huy động phương tiện, máy móc gia cố khẩn cấp đoạn sạt lở đèo Prenn. Cụ thể đóng cọc cừ, ván thép ở tim đường để gia cố nền đường, ngăn nứt mở rộng. Bên cạnh đó có giải pháp thoát nước mặt nước ngầm, gia cố kết cấu yếu tại vị trí nứt lún.
"Đến nay việc gia cố đoạn đèo sạt lở cơ bản đảm bảo an toàn nên có thể cho phép các loại phương tiện lưu thông hạn chế qua 1/2 phần đường vị trí sạt lở. Riêng xe tải các loại không được lưu thông qua đèo Prenn", ông Hoàng Anh Tuấn, Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Lâm Đồng, cho biết.
Các lực lượng đang ra quân giúp người dân Khánh Hòa dọn dẹp sau lũ
ẢNH: BÁ DUY
Theo Cục Đường bộ VN, QL1 đã thông suốt. Đến chiều 25.11 vẫn còn 12 vị trí tắc đường trên các tuyến quốc lộ do địa phương quản lý, chủ yếu ở Khánh Hòa và Lâm Đồng. Trong đó có 10 vị trí trên QL27C (9 vị trí thuộc Khánh Hòa, 1 thuộc Lâm Đồng) và 2 vị trí trên QL20 thuộc Lâm Đồng.
Khánh Hòa đã có văn bản gửi Quân khu 5 đề nghị hỗ trợ lực lượng, phương tiện, thiết bị để phá đá, nổ mìn, giải phóng chướng ngại, sớm thông tuyến QL27C. Địa phương dự kiến điểm phức tạp nhất sẽ thông xe 1 làn trước ngày 4.12.
Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa cấm phương tiện lưu thông lên QL27C (đèo Khánh Lê) và phân luồng giao thông theo 2 hướng từ Nha Trang đi Đà Lạt (Lâm Đồng). Hướng thứ nhất từ Nha Trang đi theo QL1 đến Km 1556 rẽ phải theo QL27 đến Km 174 rẽ vào cao tốc Liên Khương - Prenn đến Đà Lạt. Hướng thứ hai từ Nha Trang đi theo QL1 đến QL26 đến QL27 đến Đà Lạt.
Tỉnh Lâm Đồng còn 3 vị trí tắc giao thông. Vị trí thứ nhất do sạt lở taluy dương QL27C, qua địa bàn xã Lạc Dương và P.Lâm Viên - Đà Lạt. Sở Xây dựng tỉnh đã phối hợp với Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa phân luồng, phương án phân luồng được nêu ở trên. Hai vị trí gây tắc giao thông trên QL20 tại đèo D'Ran và đèo Mimosa, hiện đang được khẩn trương khắc phục, dự kiến thông xe ngày 27.11. Đối với các vị trí gây tắc, địa phương đã tổ chức phân luồng, tổ chức giao thông các tuyến theo QL20, QL27 và đường ĐT725.
Mưa lũ miền Trung gây thiệt hại 14.352 tỉ đồng, Biển Đông đón bão số 15
Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ NN-MT) cho biết thống kê đến chiều 25.11, mưa lũ ở các tỉnh miền Trung đã làm 98 người chết (Quảng Trị 1 người, Huế 2 người, Đà Nẵng 2 người, Gia Lai 3 người, Đắk Lắk 63 người, Khánh Hòa 22 người, Lâm Đồng 5 người); 10 người mất tích (Đà Nẵng 2 người, Đắk Lắk 8 người). Ước tính tổng thiệt hại về kinh tế 14.352 tỉ đồng (Quảng Ngãi 650 tỉ đồng, Gia Lai 1.500 tỉ đồng, Đắk Lắk 5.500 tỉ đồng, Khánh Hòa 5.604 tỉ đồng, Lâm Đồng 1.098 tỉ đồng).
Tối cùng ngày, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía tây miền Trung Philippines đã mạnh lên thành bão. Sáng sớm 26.11, bão đi vào Biển Đông, là cơn bão số 15 năm 2025. Dự báo bão số 15 di chuyển chủ yếu theo hướng tây, cường độ mạnh nhất đạt cấp 11, giật cấp 13 và có thể đi vào đất liền từ Gia Lai đến Lâm Đồng (Bình Định đến Bình Thuận cũ) vào khoảng ngày 30.11 - 1.12 với gió cấp 8, hoặc áp thấp nhiệt đới. Ngoài ra, cũng có kịch bản bão đi lên phía bắc, hoặc tan trên biển. Dự báo mưa lớn do ảnh hưởng bão số 15 không cực đoan như đợt mưa lớn 16 - 21.11 vừa qua ở miền Trung.
Phan Hậu - Đình Huy
