Nội dung hướng về trẻ em nhưng tràn ngập cảnh giật gân, nội dung nhảm nhí, ẩn chứa bạo lực
YouTube đã trở thành một trong những kênh giải trí và giáo dục hàng đầu tại Việt Nam. Tuy nhiên, xu hướng sản xuất nội dung trên YouTube đang chứng kiến một sự chuyển dịch đáng chú ý: Các video ngắn, giật gân, tập trung vào yếu tố gây sốc và giải trí tức thời, đang ngày càng chiếm lĩnh không gian trực tuyến.
Các nội dung này thường nhắm đến đối tượng người xem nhỏ tuổi - những khán giả trẻ, dễ bị cuốn hút bởi hình ảnh bắt mắt, âm thanh sôi động và những tình huống kịch tính được dàn dựng một cách khéo léo.
Trong số đó, xuất hiện một kênh YouTube có đến 58 triệu người đăng ký và trở thành kênh YouTube có nhiều lượt đăng ký nhất Việt Nam ở thời điểm hiện tại. Đó chính là kênh YouTube có tên có tên viết tắt là T.R.
Kênh YouTube có 58 triệu người theo dõi, cũng là kênh có số lượng người đăng ký nhiều nhất Việt Nam
Mặc dù có tới 58 triệu người đăng ký, bỏ xa điều kiện đạt nút Ruby, nhưng đến hiện tại, vẫn không ai biết người đứng sau kênh này là ai.
Theo phần mô tả, kênh ra đời từ năm 2017, chuyên sản xuất dạng các video hài hước do người đóng. Các video được tạo chủ yếu theo phong cách “studio tại gia”, nhắm đến đối tượng trẻ nhỏ, với đặc trưng là không có lời thoại, hoặc sử dụng những âm thanh, tiếng động phổ quát, giúp phá bỏ rào cản ngôn ngữ và dễ dàng tiếp cận khán giả toàn cầu.
Ban đầu, kênh T.R. tập trung vào các video dài khoảng 5 - 10 phút. Tuy nhiên khoảng 2 năm trở lại đây, kênh chuyển hoàn toàn sang nội dung gắn. Phần lớn người bình luận trong kênh lại đến từ nước ngoài. Điều này cho thấy tệp khán giả trọng tâm của T.R. không phải trong nước.
Kênh sản xuất video thể loại hài, không lời thoại, đối tượng người xem được hướng đến là trẻ em
Dù có đến 58 triệu người đăng ký - con số chưa một YouTuber Việt nào đạt được, song về nội dung - kênh T.R. không mang đến nhiều giá trị bổ ích. Mặc dù làm clip hướng đến trẻ nhỏ nhưng nội dung lại có phần bạo lực, nhảm nhí, không thực sự chỉn chu. Thậm chí, không ít người còn xếp đây vào dạng nội dung độc hại, gây ảnh hưởng đến tư duy của con trẻ.
Các nhân vật trong video cũng đều hóa trang, dù có bắt trend như vũ trụ brainrot nhưng "bẹo hình bẹo dạng" và có các nét diễn quá lố so với thực tế. Tiêu đề video ghi rõ thể loại hài hước nhưng chỉ xem qua vài giây, nhiều người đã ngay lập tức nhăn mặt. Bởi nội dung chủ yếu xoay quanh việc một nhóm người troll nhau, chơi khăm nhưng lại được diễn hoạt khó hiểu, cũng không gây cười.
Bên cạnh đó, nhiều cảnh quay còn hướng đến các yếu tố bạo lực như đánh nhau, sử dụng vũ khí tự chế hoặc tự làm đau bản thân. Thậm chí, một số video khi người xem ấn vào còn nhận được cảnh báo từ YouTube vì nội dung có đề cập đến các chủ đề tiêu cực.
Hiện tại kênh tập trung vào dạng video ngắn, nội dung nhanh, giật gân
Dù làm kênh hướng đến đối tượng người xem là trẻ em nhưng một số video trên kênh lại nhận cảnh báo từ YouTube về nội dung đề cập đến những chủ đề tiêu cực
Chuyên gia cảnh báo
Hiện tượng một kênh YouTube có nơi đăng ký kênh tại Việt Nam đạt tới 58 triệu người follow với dạng nội dung dưới từ 15-20 giây là một minh chứng rõ ràng cho sức hút của xu hướng video ngắn giật gân. Con số khổng lồ này không chỉ phản ánh thị hiếu của một bộ phận khán giả trẻ, mà còn đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các nhà sản xuất nội dung và nền tảng YouTube trong việc kiểm soát chất lượng.
Liệu những video này có đang làm mờ đi ranh giới giữa giải trí lành mạnh và nội dung độc hại?
Một nghiên cứu của Google công bố đầu năm 2024 cho thấy: Thời lượng trung bình của mỗi video YouTube Shorts mà thanh thiếu niên xem chỉ khoảng 17 giây, và mỗi phiên có thể kéo dài đến 70 clip. Trên TikTok, số liệu của BBC chỉ ra rằng 80% video phổ biến có độ dài dưới 20 giây, trong đó mốc 15-16 giây là "điểm vàng" để giữ chân người xem dưới 18 tuổi.
Các nghiên cứu quốc tế và chuyên gia tâm lý cảnh báo, việc liên tục tiêu thụ nội dung ngắn, nhanh, giàu kích thích khiến não bộ khó duy trì sự chú ý, gây xói mòn nhận thức. Khác với video dài có cấu trúc rõ ràng và giúp cải thiện khả năng ghi nhớ, video ngắn lại gây ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ do đặc trưng nội dung thay đổi nhanh và kích thích liên tục.
Bên cạnh đó, nghiện video ngắn có liên quan đến việc gia tăng các triệu chứng lo âu, rối loạn giấc ngủ và hiệu suất học tập giảm sút, đặc biệt ở nhóm sinh viên thường xuyên trì hoãn học tập khi sử dụng các nền tảng MXH này.
TS Lê Kim Yến, chuyên gia tư vấn tâm lý, công tác tại Văn phòng Tham vấn, Trị liệu Tâm lý Cộng đồng 31 Nhà Chung chia sẻ trên trang Kinh Tế Đô Thị cho hay video ngắn tạo ra một sự giải trí tức thì và dễ dàng. Điều này khiến họ cứ muốn xem tiếp, dẫn đến thói quen khó dứt. "Khi hành vi xem video ảnh hưởng đến học tập, công việc, sức khỏe hay mối quan hệ đã có thể coi là nghiện hành vi", TS Lê Kim Yến nhận định trên trang Kinh Tế Đô Thị.
Chia sẻ vào tháng 2/2025 trên VOV, Bác sĩ Nguyễn Văn Công - Sáng lập nền tảng hỗ trợ sức khoẻ tinh thần Safe and Sound, Viện trưởng viện Ứng dụng công nghệ y tế IMT cũng đưa ra quan điểm tương tự.
Rằng các video ngắn trên mạng xã hội kích thích một mô hình tưởng thưởng trong não bộ. Các clip này đáp ứng những nhu cầu được thoả mãn ngay của con người. Ví dụ, nhu cầu tìm một thứ mới lạ, xem một cái gì đó chưa thấy bao giờ.
Để phân biệt được việc xem các video ngắn giải trí thông thường và hội chứng "nghiện mạng xã hội", bác sĩ Nguyễn Văn Công nói trên VOV rằng cần nhìn vào cách mọi người kiểm soát thời gian xem ra sao: "Ví dụ, ngày hôm nay bạn thưởng cho mình 10 phút nghỉ ngơi và chỉ xem đúng 10 phút. Đó là lúc bạn vẫn kiểm soát được thời gian xem và không bị nghiện các video ngắn. Tuy nhiên, khi bạn xem hàng giờ đồng hồ liên tục, ảnh hưởng đến công việc, học tập và các mối quan hệ giao tiếp với người khác thì chắc chắn bạn đang gặp vấn đề nghiện hormone Dopamine tiết ra bởi việc xem những clip ngắn này".
Trước thực tế này, không ít phụ huynh thừa nhận mình cảm thấy lúng túng, thậm chí bất lực. Phản ứng thường thấy nhất là giấu điện thoại, tắt Wifi, cấm đoán bằng đủ mọi cách nhưng rồi đâu lại vào đấy. Bởi càng cấm, trẻ càng tìm cách lách; còn phụ huynh, nếu không thật sự hiểu con đang mê mẩn điều gì, thì mọi nỗ lực kiểm soát cũng chỉ là tạm thời.
