Trong thế giới tiền mã hóa, Bitcoin thường được ví như “vàng kỹ thuật số” bởi sự khan hiếm và giá trị lưu trữ lâu dài. Nhưng cùng với ánh hào quang ấy là sự biến động dữ dội: có ngày giá Bitcoin tăng vọt hàng chục phần trăm, rồi ngay hôm sau lao dốc không phanh. Đây là lý do khiến Bitcoin khó được dùng làm phương tiện thanh toán hằng ngày. Và từ khoảng trống đó, stablecoin ra đời – như một chiếc neo giữ cho con thuyền tiền số không chao đảo giữa sóng gió thị trường.
Stablecoin, đúng như tên gọi, được thiết kế để ổn định. Thay vì để giá cả thăng trầm, mỗi stablecoin thường được neo vào một loại tài sản có giá trị cố định hơn, phổ biến nhất là đồng USD. Ví dụ, 1 USDT hoặc 1 USDC luôn tương ứng khoảng 1 đô la Mỹ. Điều này mang đến sự tiện lợi: người dùng có thể tận hưởng tốc độ giao dịch trên blockchain, nhưng vẫn yên tâm rằng sáng mai số tiền của mình không “bốc hơi” chỉ vì biến động giá.
Có nhiều cách để stablecoin giữ ổn định. Loại phổ biến nhất là fiat-backed stablecoin, như USDT và USDC, được bảo chứng bằng số tiền mặt thật trong ngân hàng. Cơ chế này dễ hiểu, nhưng đôi khi bị nghi ngờ về tính minh bạch của dự trữ. Tiếp theo là crypto-backed stablecoin như DAI, nơi người dùng khóa tài sản số (ví dụ ETH) làm thế chấp. Ưu điểm là minh bạch và phi tập trung, nhưng rủi ro nằm ở biến động mạnh của tài sản bảo chứng. Cuối cùng, có algorithmic stablecoin, dựa trên thuật toán để tự điều chỉnh cung – cầu. Dù từng được kỳ vọng là “cuộc cách mạng”, mô hình này đã bộc lộ lỗ hổng khi TerraUSD sụp đổ năm 2022, cuốn theo hàng chục tỷ USD và làm lung lay niềm tin thị trường.
Bất chấp những cú ngã, stablecoin vẫn chứng minh tầm quan trọng trong hệ sinh thái tiền mã hóa. Trong các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), stablecoin chính là “dòng máu” lưu thông. Nhà đầu tư dùng chúng để giao dịch, cho vay, hoặc gửi lấy lãi. Các trader cũng thường chốt lời bằng stablecoin thay vì quay lại tiền pháp định, bởi giao dịch nhanh, chi phí thấp và dễ dàng tái đầu tư.
Tuy nhiên, stablecoin cũng đặt ra nhiều thách thức với các chính phủ. Khi người dân giao dịch bằng stablecoin thay vì nội tệ, ngân hàng trung ương mất đi phần nào quyền kiểm soát. Rủi ro rửa tiền, trốn thuế, hoặc rút vốn quy mô lớn có thể làm lung lay hệ thống tài chính truyền thống. Vì thế, ngày càng nhiều quốc gia xây dựng khung pháp lý để quản lý stablecoin, đồng thời phát triển đồng tiền số ngân hàng trung ương (CBDC) như một đối trọng.
Tương lai của stablecoin nhiều khả năng nằm ở sự kết hợp với tài chính truyền thống. Chúng có thể trở thành công cụ thanh toán xuyên biên giới nhanh chóng và rẻ hơn, hoặc là “tiền kỹ thuật số” giúp hàng triệu người chưa có tài khoản ngân hàng tham gia vào nền kinh tế số. Nếu coi Bitcoin là cuộc cách mạng về tài sản, thì stablecoin chính là cuộc cách mạng về giao dịch. Và trong bức tranh rộng lớn ấy, stablecoin đang từng bước chứng minh: đôi khi, điều quý giá nhất trong thế giới đầy biến động không phải là sự tăng giá, mà là sự ổn định.
