Từ buồng lái MiG đến xe chỉ huy diễu binh ngày 2/9: Cánh

Khi đoàn quân tiến qua Quảng trường Ba Đình năm 2015, ông Võ Văn Tuấn - lúc đó là Trung tướng, Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam - ôm trong mình cả một bầu trời ký ức: từ buồng lái MiG-21 đến những chuyến bay tuần tiễu ở Trường Sa, từ bản đồ tác chiến đến giây phút trang nghiêm này.

Phó Tổng tham mưu trưởng Võ Văn Tuấn trên xe chỉ huy trong lễ kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/2015. Ảnh: NVCC

Người đứng trên xe chỉ huy diễu binh năm 2015

Sáng thu Hà Nội, ngày 2/9/2015, Quảng trường Ba Đình rợp cờ hoa và những bước chân dồn dập của hàng nghìn chiến sĩ trong lễ diễu binh kỷ niệm 70 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trên chiếc xe chỉ huy dẫn đầu đoàn quân, ông Võ Văn Tuấn đứng nghiêm, ánh mắt hướng về lễ đài. Đằng sau ánh mắt kiêu hãnh ấy là cả một trời ký ức, ùa về như tiếng trống trận ngân vang.

Ông nhớ tới ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhớ tới những bước thăng trầm của lịch sử đất nước, nhớ những chiến công trên mọi mặt trận, nhớ cả những đồng đội đã ngã xuống để có ngày hôm nay.

“Khi đứng trên chiếc xe ấy, tôi nghĩ đến hàng triệu người lính đã đi qua chiến tranh, nghĩ đến nhân dân cả nước. Đấy là niềm tự hào, là hạnh phúc, nhưng cũng là một trách nhiệm thiêng liêng” - ông chia sẻ.

Khoảnh khắc ngắn ngủi nơi quảng trường hôm ấy là sự hội tụ của một hành trình dài: từ một cậu bé mê trò trận giả, cờ quân sự thành phi công nơi bầu trời Trường Sa, rồi trở thành người tham gia hoạch định chiến lược quốc phòng.

Thượng tướng Võ Văn Tuấn thời kỳ học bay ở Liên Xô. Ảnh: NVCC

Tuổi thơ độc lập và khát vọng bầu trời

Thượng tướng Võ Văn Tuấn sinh ra trong một gia đình đặc biệt. Cha ông - nhà ngoại giao lão thành Võ Văn Sung - người góp phần quan trọng chọn Paris làm nơi đàm phán Hiệp định chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Lẽ thường, con trai sẽ nối nghiệp cha. Nhưng cuộc đời lại dẫn ông vào một ngã rẽ khác - con đường binh nghiệp.

Từ nhỏ, ông đã xa cha mẹ, sống tự lập từ năm 5 tuổi. Có lẽ chính sự thiếu vắng hơi ấm gia đình đã hun đúc ở ông ý chí kiên cường, khả năng tự đứng vững trước thử thách. Ông thường tự nghĩ: “Sau này, mình sẽ là bộ đội, sẽ cầm súng ra trận để giải phóng quê hương”.

Năm 12 tuổi, lần đầu tiên ông nghe tin về phi công Nguyễn Văn Bảy - người đã điều khiển chú “én bạc” nhỏ bé MiG-17 bắn rơi 7 máy bay Mỹ. Từ giây phút ấy, khát vọng bay lượn giữa bầu trời Tổ quốc trở thành ngọn lửa cháy bỏng trong cậu bé Võ Văn Tuấn.

Ông mê say trò chơi trận giả, đánh cờ quân sự, tưởng tượng những trận đánh trên không chớp nhoáng. Trong thẳm sâu, số phận đã gieo vào ông ước mơ trở thành phi công chiến đấu.

Năm 1973, khi miền Nam vẫn chìm trong khói lửa, chàng thanh niên Võ Văn Tuấn nhập ngũ, trở thành lính bộ binh của Sư đoàn 308 - đơn vị chủ lực đầu tiên của quân đội. Như bao bạn bè cùng thời, ông coi việc ra trận là tất yếu, là trách nhiệm của một công dân sinh ra giữa chiến tranh.

Một ngày, đơn vị ông có đoàn khám tuyển phi công. Ông tham gia với tâm thế “cho biết”, không kỳ vọng. Thế nhưng, giữa 600 chiến sĩ, chỉ 3 người trúng tuyển. Ông nằm trong số ít ỏi đó. Giấc mơ bầu trời tưởng xa vời bỗng trở nên gần gũi đến lạ.

Ông được gửi đi học ngoại ngữ, rồi sang Liên Xô đào tạo phi công. Năm 1979, ông trở về, trở thành phi công MiG-21 - chiến đấu cơ huyền thoại đã làm nên bao chiến thắng trên bầu trời miền Bắc. Sau đó, ông lần lượt làm chủ Su-22, Su-27 - những thế hệ máy bay hiện đại hơn, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của không quân Việt Nam.

“Bầu trời từ đó trở thành ngôi nhà thứ hai của tôi. Mỗi lần cất cánh, tôi không chỉ bay cho riêng mình, mà mang theo cả niềm tin của nhân dân gửi gắm nơi đôi cánh Tổ quốc”, ông hồi tưởng.

Niềm tự hào trên bầu trời Tổ quốc. Ảnh: NVCC

Ký ức Trường Sa - những chuyến bay sinh tử

Cuối thập niên 1980, tình hình Biển Đông căng thẳng. Trung đoàn 937, nơi Võ Văn Tuấn công tác, được giao nhiệm vụ bay tuần tra bảo vệ quần đảo Trường Sa. Ông và đồng đội trở thành những “phi công Trường Sa” đầu tiên.

Mỗi chuyến bay ra đảo dài hơn 500 km, vượt trùng khơi sóng gió. Sóng vô tuyến nhiều khi mất tín hiệu, phi công phải độc lập xử lý mọi tình huống. Nhiên liệu chỉ đủ vừa vặn, lạc đường hay trục trặc kỹ thuật đều có thể đồng nghĩa với hy sinh.

“Chúng tôi xác định, đã là lính thì chuyện hy sinh là điều có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nhưng ra được đến Trường Sa, tung cánh trên bầu trời của Tổ quốc, là niềm tự hào không gì so sánh được” - Thượng tướng Võ Văn Tuấn nói.

Có những đồng đội mãi mãi không trở về. Tai nạn huấn luyện, mất tích giữa biển xa - những nỗi đau đó vẫn hằn sâu trong ký ức ông. Nhưng mất mát không làm người ở lại nhụt chí, mà càng thôi thúc ông và đồng đội kiên cường bay tiếp, bảo vệ từng hòn đảo, từng thước sóng quê hương.

Năm 1995, lần đầu tiên Su-27 - chiến đấu cơ hiện đại - bay ra Trường Sa, và ông là một trong những phi công tiên phong. “Cảm giác khi điều khiển Su-27 lượn trên bầu trời biển đảo khác hẳn. Từ đây, chúng ta có thể tác chiến dài ngày, đủ sức khẳng định chủ quyền và bảo vệ Tổ quốc từ xa” - Ông chia sẻ.

Từ phi công chiến đấu đến nhà tham mưu chiến lược

Sau nhiều năm miệt mài trên bầu trời, Võ Văn Tuấn được cử đi học tại Học viện Không quân Gagarin ở Liên Xô - nơi đào tạo những sĩ quan chỉ huy hàng đầu thế giới. Tại đây, ông tiếp cận với tư duy chiến lược, nghệ thuật tổ chức tác chiến quy mô lớn.

“Binh nghiệp với tôi là số phận. Từ một cậu bé mê trò trận giả, tôi đã đi hết một vòng cung: chiến sĩ - phi công - chỉ huy - tham mưu chiến lược. Nhưng tựu trung lại, vẫn là một điều: cống hiến cho Tổ quốc".

Thượng tướng Võ Văn Tuấn

Trở về nước, ông lần lượt đảm nhận các cương vị chỉ huy, rồi giữ chức Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam. Ở vị trí ấy, ông không còn trực tiếp cầm cần lái, nhưng mỗi quyết định, mỗi bản kế hoạch đều mang trong mình hơi thở của những năm tháng tung cánh trên không trung.

Đứng kiêu hãnh trên xe chỉ huy trong lễ diễu binh 2/9/2015, Thượng tướng Võ Văn Tuấn thấy cuộc đời nhỏ bé của mình hòa làm một với lịch sử vĩ đại đất nước. Từ cậu bé 12 tuổi mơ làm phi công, đến chàng lính 1973 nhập ngũ, đến phi công Trường Sa và vị tướng tham mưu, tất cả đều là mảnh ghép trong bức tranh chung của dân tộc: hành trình từ chiến tranh đến hòa bình, từ gian khó đến hội nhập.

Ông hiểu, hạnh phúc hôm nay không tự nhiên mà có. Nó được đánh đổi bằng máu, bằng nước mắt, bằng sự kiên cường của bao thế hệ. Và số phận của mỗi người lính, mỗi công dân, đều gắn chặt với vận mệnh đất nước.

“Hòa bình không phải là món quà vĩnh viễn. Hòa bình phải được giữ gìn, bảo vệ bằng trí tuệ, bản lĩnh và sự đoàn kết của toàn dân. Tôi tin thế hệ trẻ hôm nay sẽ tiếp nối, làm tốt hơn chúng tôi, để Tổ quốc mãi trường tồn” - Thượng tướng Võ Văn Tuấn nhấn mạnh.

Trong nắng thu vàng Ba Đình năm ấy, hình ảnh vị tướng đứng hiên ngang trên xe chỉ huy, dẫn đầu đoàn quân diễu binh, đã trở thành biểu tượng không chỉ của sức mạnh quân đội, mà còn của khát vọng hòa bình, của ý chí bảo vệ Tổ quốc.

Cuộc đời Thượng tướng Võ Văn Tuấn là minh chứng sinh động rằng: số phận một con người có thể hòa quyện cùng vận mệnh một dân tộc. Và từ câu chuyện ấy, chúng ta càng thấm thía rằng giữ gìn hòa bình hôm nay chính là trách nhiệm của mỗi thế hệ, để bầu trời Tổ quốc mãi xanh, để nhân dân được sống trong hạnh phúc, để lịch sử tiếp tục viết những trang sử vàng bất diệt.

Đọc thêm