Tên lửa Aster-30 là thành phần then chốt của hệ thống phòng không SAMP/T (Surface-to-Air Missile Platform/Terrain), do Tập đoàn Eurosam (liên doanh giữa MBDA Italy, MBDA France và Thales) phát triển.
Được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, từ máy bay, tên lửa hành trình đến tên lửa đạn đạo chiến thuật, Aster-30 là một trong những tên lửa phòng không tiên tiến nhất của châu Âu.
Dựa trên các nguồn thông tin Meta-Defense, DW, Missilery.info, Business Insider, Defense News, Wall Street Journal, Financial Times, bài viết sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về đặc điểm kỹ thuật, công nghệ, hiệu năng, và vai trò của Aster-30 trong hệ thống SAMP/T.
Đặc điểm kỹ thuật công nghệ của tên lửa Aster-30
Aster-30 là tên lửa hai giai đoạn, sử dụng động cơ đẩy nhiên liệu rắn, được thiết kế để đạt hiệu quả cao trong các kịch bản phòng không và phòng thủ tên lửa.
Tên lửa có chiều dài khoảng 4,9m (phiên bản Aster-30 Block 1), đường kính 180mm, trọng lượng 450kg (bao gồm cả đầu đạn).
Tên lửa có tầm bắn lên đến 120km đối với mục tiêu khí động học (máy bay, tên lửa hành trình).
Đối với tên lửa đạn đạo chiến thuật, tầm bắn của Aster-30 lên đến 60km (phiên bản hiện tại); phiên bản nâng cấp Block 1 NT có thể đạt 150km.
Độ cao đánh chặn tối đa 20km đối với mục tiêu khí động học, 15km đối với tên lửa đạn đạo. Tốc độ siêu thanh, đạt Mach 4,5 (~5.500 km/h), cho phép đánh chặn nhanh các mục tiêu tốc độ cao.
Hệ thống dẫn đường quán tính kết hợp với radar chủ động ở giai đoạn cuối (Active Radar Homing - ARH).
Hệ thống điều khiển vectơ lực đẩy (thrust vector control) và các cánh điều khiển khí động học (Pif-Paf) cho phép cơ động linh hoạt ở tốc độ cao.
Đầu đạn nổ phá mảnh định hướng, trọng lượng khoảng 15kg, tối ưu hóa để tiêu diệt mục tiêu với độ chính xác cao.
Hệ thống phóng thẳng đứng (Vertical Launch System - VLS), cho phép phản ứng nhanh và bao quát 360 độ.
Công nghệ nổi bật
Aster-30 được trang bị các công nghệ tiên tiến, giúp nó nổi bật so với các tên lửa phòng không khác.
Công nghệ Pif-Paf: Hệ thống điều khiển độc đáo kết hợp giữa điều khiển khí động học (sử dụng cánh) và điều khiển lực đẩy (sử dụng vòi phun vectơ). Điều này cho phép tên lửa thực hiện các động tác cơ động cực kỳ linh hoạt, đặc biệt hữu ích khi đánh chặn các mục tiêu có quỹ đạo phức tạp như tên lửa đạn đạo.
Radar chủ động: Ở giai đoạn cuối, Aster-30 sử dụng đầu dò radar chủ động, cho phép tự dẫn chính xác mà không phụ thuộc vào radar mặt đất, tăng khả năng đối phó với nhiều mục tiêu đồng thời.
Khả năng đa nhiệm: Aster-30 có thể đánh chặn nhiều loại mục tiêu, từ máy bay chiến đấu, tên lửa hành trình tốc độ cao, đến tên lửa đạn đạo chiến thuật có tầm bắn lên đến 600km (phiên bản Block 1 NT).
Tích hợp với radar Arabel: Tên lửa hoạt động đồng bộ với radar Arabel 3D của hệ thống SAMP/T, cho phép phát hiện và theo dõi hơn 1000 mục tiêu trong phạm vi 600km, đảm bảo khả năng phản ứng nhanh trong các tình huống chiến đấu phức tạp.
Các phiên bản của Aster-30
Tên lửa Aster-30 có hai biến thể chính, đáp ứng các nhu cầu phòng thủ khác nhau.
Aster-30 Block 1: Phiên bản tiêu chuẩn, được sử dụng trong hệ thống SAMP/T hiện tại. Phù hợp để đối phó với máy bay, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo chiến thuật có tầm bắn dưới 600km.
Aster-30 Block 1 NT (New Technology): Phiên bản nâng cấp, dự kiến triển khai từ năm 2026. Block 1 NT được cải tiến với đầu dò radar mới, tăng tầm bắn lên 150km và khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo có tầm bắn lên đến 1500km (như tên lửa siêu thanh hoặc tên lửa đạn đạo trung gian). Phiên bản này cũng được tích hợp vào hệ thống SAMP/T NG.
Ngoài ra, Aster-30 còn có biến thể Aster-15, được sử dụng chủ yếu trong các hệ thống phòng không hải quân (như trên tàu khu trục FREMM của Pháp và Ý), với tầm bắn ngắn hơn (~30km).
Vai trò chiến lược và triển vọng
Aster-30 là một phần không thể thiếu trong chiến lược phòng không của châu Âu, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia NATO tìm cách giảm phụ thuộc vào các hệ thống phòng không Mỹ như Patriot.
Theo Business Insider, Aster-30 và hệ thống SAMP/T được xem là giải pháp thay thế tiềm năng, thể hiện tham vọng tự chủ công nghệ quốc phòng của châu Âu.
Aster-30 đã được triển khai tại Pháp, Ý và Singapore, với các hợp đồng nâng cấp SAMP/T NG được ký kết vào năm 2024 (Defense News).
Các quốc gia khác trong NATO, như Romania, cũng đang cân nhắc tích hợp hệ thống này để tăng cường khả năng phòng thủ.
So với tên lửa PAC-3 của hệ thống Patriot, Aster-30 có ưu thế về khả năng cơ động 360 độ và chi phí thấp hơn (ước tính khoảng 1-2 triệu USD mỗi quả, so với 3-4 triệu USD của PAC-3).
Tuy nhiên, Patriot có lợi thế về kinh nghiệm thực chiến và mạng lưới hỗ trợ hậu cần rộng hơn.
Với phiên bản Block 1 NT, Aster-30 sẽ được cải tiến để đối phó với các mối đe dọa tiên tiến hơn, như tên lửa siêu thanh.
Việc tích hợp với các hệ thống phòng không khác trong NATO cũng sẽ giúp tăng cường khả năng phòng thủ tổng hợp của liên minh.
