Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, duyệt binh là kiểm tra một cách tượng trưng đội ngũ của lực lượng vũ trang tập hợp lại để biểu dương sức mạnh về quân sự trong buổi lễ long trọng. Lễ duyệt binh thường gắn với sự xuất hiện của các quân, binh chủng và các loại khí tài quân sự.
Còn diễu binh được hiểu là lực lượng vũ trang lần lượt diễu qua lễ đài hoặc trên đường phố, hàng ngũ chỉnh tề, động tác thống nhất, để biểu dương sức mạnh.
Như vậy, duyệt binh và diễu binh đều nhằm thể hiện sức mạnh quân sự của đất nước. Tuy nhiên, duyệt binh phần lớn liên quan tới khí tài quân sự với sự xuất hiện của các quân binh chủng và thiết bị chiến đấu hiện đại.
Trong khi đó, diễu binh chủ yếu thể hiện sức mạnh về lực lượng vũ trang mà không đặc biệt nhấn mạnh vào vũ khí hay trang bị.
Lễ diễu binh uy nghiêm, hùng tráng mừng đại lễ 30/4 vừa qua tại TP.HCM.
Trong lịch sử, Việt Nam đã 5 lần tổ chức duyệt binh:
Cuộc duyệt binh đầu tiên của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa diễn ra ngày 1/1/1955, đánh dấu sự kiện quan trọng trong lịch sử nước ta. Buổi lễ này chào mừng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và Chính phủ khi trở về Thủ đô sau khi Hà Nội được giải phóng.
Ngày 1/5/1973, tại quảng trường Ba Đình, Quân đội Nhân dân Việt Nam tổ chức lễ duyệt binh trọng thể để chào mừng thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chấm dứt sự chiếm đóng của các đội quân xâm lược nước ngoài sau khi Hiệp định Paris đã được ký kết.
Ngày 15/5/1975, một cuộc duyệt binh được tổ chức tại TP.HCM để mừng miền Nam giải phóng hoàn toàn. Đây là lễ kỷ niệm quy mô lớn nhất được tổ chức ở miền Nam nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kể từ khi Pháp tái chiếm Nam Bộ tháng 9/1945. Sự kiện này có sự tham gia của các lực lượng vũ trang cùng với vũ khí và phương tiện quân sự hiện đại, thể hiện sức mạnh và uy lực của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Ngày 2/9/1975, nhân dịp kỷ niệm Cách mạng tháng Tám thành công và 30 năm thành lập nước và mừng đất nước thống nhất, nước ta long trọng tổ chức duyệt binh tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội với hàng chục nghìn người tham gia cùng các khí tài, phương tiện quân sự. Lễ duyệt binh có sự góp mặt của tất cả các quân chủng, binh chủng trong Quân đội Nhân dân Việt Nam
Cuộc duyệt binh gần đây nhất diễn ra cách đây 40 năm - vào ngày 2/9/1985, kỷ niệm 40 năm Quốc khánh. Lần này, nhiều quân chủng, binh chủng và các loại khí tài quân sự đã tham gia, thể hiện sự phát triển vượt bậc của lực lượng quốc phòng. Theo tư liệu trong sách Lịch sử Không quân, Không quân Việt Nam đã quyết định sử dụng lượng lớn máy bay tham gia lễ duyệt binh tại Quảng trường Ba Đình.
Tại TP.HCM vừa qua, lễ diễu binh, diễu hành cấp quốc gia được tổ chức để kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
